Φυσική Γ΄ Γυμνασίου

| 14 | || ΦΥΣΙΚΗ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΛΕΚΤ Ρ Ι ΣΜΟΣ 1.1.3 ❙ Πότε ξεκινά η συστηματική μελέτη του ηλεκτρισμού; Η συστηματική μελέτη του ηλεκτρισμού ξεκινά κατά το 16ο αιώ- να από τον Ουίλιαμ Γκίλμπερτ. Αν και ο Γκίλμπερτ ασχολήθηκε αρχικά με τη μελέτη του μαγνητισμού και του γήινου μαγνητικού πεδίου, ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε στα συγγράμματά του τον όρο ηλεκτρισμό για να ερμηνεύσει τις ελκτικές δυνάμεις που αναπτύσσονται από τα ηλεκτρισμένα σώματα. Παρόλο που οι πρώτες ερμηνείες του απείχαν κατά πολύ από τις μεταγενέστε- ρες επιστημονικές ανακαλύψεις, ο Γκίλμπερτ έθεσε ουσιαστικές βάσεις για την επιστημονική μελέτη των ηλεκτρικών φαινομένων. 1.1.4 ❙ Να περιγράψετε την πειραματική διαδικασία που αποδεικνύει ότι υπάρχουν δύο είδη ηλεκτρικών δυνάμεων. Σε αυτή την πειραματική διαδικασία χρειαζόμαστε δύο ρά- βδους από εβονίτη και δύο από γυαλί. Αρχικά τρίβουμε τις δύο ράβδους από εβονίτη μ’ ένα κομμάτι γούνας ώστε να ηλεκτρι- στούν και στη συνέχεια κρεμάμε προσεκτικά τη μια από αυτές σ’ ένα σταθερό σημείο ώστε να μπορεί να αιωρείται ελεύθερα. Αν πλησιάσουμε τη μια ράβδο από εβονίτη στην άλλη, παρα- τηρούμε ότι δημιουργείται μια δύναμη σε καθεμιά ράβδο που την απομακρύνει από την άλλη, δηλαδή μια απωστική δύναμη . Την ίδια παρατήρηση κάνουμε αντικαθιστώντας τις ράβδους από εβονίτη με τις ηλεκτρισμένες ράβδους από γυαλί. Όταν όμως πλησιάσουμε τη μια ηλεκτρισμένη ράβδο γυα- λιού στην κρεμασμένη ράβδο του εβονίτη, διαπιστώνουμε ότι σε καθεμιά αναπτύσσεται μια δύναμη που την αναγκάζει να πλησιάσει την άλλη, δηλαδή μια ελκτική δύναμη . 1.1.5 ❙ Τι ονομάζουμε ηλεκτρικό εκκρεμές και σε τι εξυπηρετεί; Το ηλεκτρικό εκκρεμές είναι μια διάταξη ανίχνευσης ηλε- κτρικού φορτίου. Αποτελείται από ένα πολύ ελαφρύ σφαιρίδιο από χαρτί ή φελιζόλ το οποίο δεν έχει ηλε- κτρικό φορτίο και κρέμεται από ένα ακλόνητο σημείο με ένα λεπτό και ελαφρύ μονωτικό νήμα έτσι ώστε να ισορροπεί κατακόρυφο. Όταν πλησιάζουμε ένα ηλεκτρισμένο σώμα στο σφαιρίδιο, τότε αυτό έλκεται, με αποτέλεσμα το νήμα να εκτραπεί από την κατακόρυφη διεύ-