Φυσικά Στ΄ Δημοτικού

1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 9 3 Φυσικά ΣΤ΄ Δημοτικού φαινόμενα με διαφορετικό τρόπο από ό,τι μέχρι εκείνη τη στιγμή, ιδιαίτερα στον ηλεκτρισμό και στη θερμότητα. Ακόμα και σήμερα, που η ενέργεια αποτελεί μια από τις θεμελιώδεις έν- νοιες στη σύγχρονη Φυσική, είναι δύσκολο να δώσουμε έναν ακριβή ορι- σμό γι’ αυτήν. Εμπειρικά μπορούμε να ισχυριστούμε ότι ενέργεια έχει κάθε σώμα που μπορεί να προκαλέσει ή να υποστεί κάποια μεταβολή. Για παρά- δειγμα, μια πέτρα που πέφτει από κάποιο ύψος, μια μπαταρία, ένα κινούμε- νο αυτοκίνητο λέμε ότι έχουν ενέργεια. Για πολλά χρόνια οι φυσικοί θεωρούσαν την ύλη και την ενέργεια διαφο- ρετικές οντότητες. Στις αρχές του 20ού αιώνα ο μεγάλος φυσικός Άλμπερτ Αϊνστάιν διατύπωσε την ιδέα ότι η ύλη και η ενέργεια συνδέονται στενά με- ταξύ τους και η μια μπορεί να μετατρέπεται στην άλλη με βάση τον περίφη- μο τύπο E=mc 2 , όπου Ε η ενέργεια, m η μάζα και c η ταχύτητα του φωτός. Σήμερα η σύγχρονη Φυσική έχει διαπιστώσει ότι εκτός από τις γνωστές και παρατηρήσιμες μορφές ύλης και ενέργειας υπάρχουν επίσης η σκοτεινή ύλη και η σκοτεινή ενέργεια, που καλύπτουν ένα πολύ μεγάλο μέρος του σύμπαντος. 2. Σε ποιες μορφές εμφανίζεται η ενέργεια; Κοιτώντας γύρω μας, μπορούμε εύκολα να διαπιστώσουμε ότι την ενέργεια μπορούμε για πρακτικούς λόγους να την κατατάξουμε σε διάφορες μορ- φές . Ο τρόπος που γίνεται αυτή η κατάταξη βασίζεται σε ορισμένα κριτήρια, όπως π.χ. τη μορφή με την οποία είναι αποθηκευμένη η ενέργεια και με ποιο τρόπο τη χρησιμοποιούμε. Έτσι μπορούμε να έχουμε δυναμική, κινη- τική, αιολική, φωτεινή, πυρηνική, ατομική, χημική, ηλεκτρική, θερμική ενέργεια. Είναι ενδιαφέρον ότι η ενέργεια ως φυσικό μέγεθος έχει τη δυνατό- τητα να μετατρέπεται από μία μορφή σε μία άλλη, ωστόσο σε αυτές τις μεταβολές πάντα ένα μέρος της αρχικής μορφής ενέργειας μετατρέπε- ται σε θερμότητα. Αυτή την ιδιότητα της ενέργειας χρησιμοποίησαν οι άνθρωποι προκειμέ- νου να κατασκευάσουν μηχανές και εργαλεία που θα τους ήταν χρήσιμα. Μια πρώτη τέτοια εφαρμογή ήταν οι ατμομηχανές, που μετατρέπουν τη