Εργασία - Η ιστορία του πώς περνάμε τον χρόνο μας

ΠΡΏΤΟ ΜΈΡΟΣ: ΣΤΙΣ ΑΠΑΡΧΕΣ 35 Το 1886, τέσσερα χρόνια μετά την ταφή του Κάρολου Δαρβίνου στο Αβαείο του Γουέστμινστερ, ο Μπόλτσμαν προσκλήθηκε να δώσει μια διακεκριμένη δημόσια διάλεξη στην Αυτοκρατορική Ακαδημία Επιστη- μών στη Βιέννη. «Αν με ρωτάτε πώς πιστεύω ενδόμυχα ότι θα ονομα- στεί ο αιώνας μας – του σιδήρου, του ατμού ή του ηλεκτρισμού» δήλω- σε ο Μπόλτσμαν στο ακροατήριό του «σας απαντώ ανεπιφύλακτα ότι θα ονομαστεί ο αιώνας της μηχανιστικής θεώρησης της φύσης, ο αιώ- νας του Δαρβίνου». 4 Το έργο του Λούντβιχ Μπόλτσμαν, νεότερου κατά μία γενιά από τον Δαρβίνο, δεν αποτελούσε μικρότερη αμφισβήτηση της εξουσίας του Θεού απ’ ό,τι η θέση του Δαρβίνου ότι η εξέλιξη αποτελεί πιο ικανο- ποιητική ερμηνεία για την ποικιλομορφία της ζωής απ’ ό,τι ο Θεός. Σε ένα σύμπαν που διέπεται από τους νόμους της θερμοδυναμικής, δεν υπάρχει χώρος για τις εντολές του Θεού και η τελική τύχη των πάντων είναι προδιαγεγραμμένη. Ο Μπόλτσμαν θαύμαζε τον Δαρβίνο όχι μόνο γιατί είχαν και οι δύο τους καταφέρει πλήγματα στο θρησκευτικό δόγμα, αλλά και γιατί έβλε- πε το χέρι της εντροπίας να διαμορφώνει με ζήλο την εξέλιξη, ιδέα την οποία θα επεξεργαζόταν πλήρως μία γενιά αργότερα ο νομπελίστας κβαντοφυσικός Έρβιν Σρέντιγκερ, γνωστότερος για τα φανταστικά κλει- στά κουτιά του με τις φανταστικές γάτες. Ο Σρέντιγκερ ήταν πεπεισμένος ότι η σχέση μεταξύ ζωής και εντρο- πίας είναι θεμελιώδης. Προγενέστεροι επιστήμονες, μεταξύ αυτών και ο Μπόλτσμαν, είχαν διατυπώσει την άποψη ότι οι ζωντανοί οργανισμοί είναι όλοι θερμοδυναμικές μηχανές: όπως οι ατμομηχανές, χρειάζονται κι αυτοί καύσιμα με τη μορφή τροφής, αέρα και νερού για να δουλέψουν και, όσο δουλεύουν, μετατρέπουν μέρος του καυσίμου σε θερμότητα, την οποία αποβάλλουν στο σύμπαν. Κανείς όμως δεν έφθασε την ιδέα μέχρι το αναπόφευκτο συμπέρασμά της έως το 1943, όταν ο Σρέντιγκερ έδωσε σειρά διαλέξεων στο Κολέγιο Τρίνιτι του Δουβλίνου. Ο πατέρας του Σρέντιγκερ ήταν ενθουσιώδης ερασιτέχνης κηπουρός. Έβρισκε ιδιαίτερα συναρπαστικό το ότι μπορούσε να προβλέψει τις «κινήσεις» της εξέλιξης επιλέγοντας προσεκτικά σπόρους φυτών με συγκεκριμένα επιθυμητά χαρακτηριστικά. Ο Σρέντιγκερ, εμπνευσμένος