Εργασία - Η ιστορία του πώς περνάμε τον χρόνο μας

ΠΡΏΤΟ ΜΈΡΟΣ: ΣΤΙΣ ΑΠΑΡΧΕΣ 31 Όταν ο Κοριολίς αναφέρθηκε με τον όρο «έργο» στη διαδικασία χτυπήματος μιας μπάλας του μπιλιάρδου, ασφαλώς δεν ενδιαφερόταν αποκλειστικά για το μπιλιάρδο. Λίγα χρόνια νωρίτερα είχαν εφευρεθεί οι πρώτες οικονομικά βιώσιμες ατμομηχανές, καταδεικνύοντας ότι οι δυνατότητες της φωτιάς δεν περιορίζονταν στο ψήσιμο του κρέατος και στο λιώσιμο του σιδήρου στην κάμινο των σιδηρουργείων. Ωστόσο, δεν υπήρχε μέχρι τότε ένας ικανοποιητικός τρόπος για να υπολογίζονται οι δυνατότητες των ατμομηχανών που είχαν θέσει σε κίνηση τη Βιομη- χανική Επανάσταση στην Ευρώπη. Ο Κοριολίς ήθελε να περιγράψει, να μετρήσει και να συγκρίνει με ακρίβεια τις δυνατότητες, λόγου χάρη, των υδραυλικών τροχών, των αλόγων αμάξης, των ατμομηχανών και των ανθρώπων. Έως τότε, πολλοί μαθηματικοί και μηχανικοί είχαν καταλήξει σε έννοιες ισοδύναμες κατά βάση με το «έργο» του Κοριολίς. Αλλά κανείς τους δεν είχε βρει τον κατάλληλο όρο. Κάποιοι το ονόμαζαν «δυναμική επίδραση», άλλοι «εργασιακή δύναμη» και άλλοι «κινητήρια δύναμη». Οι επιστήμονες της εποχής επικύρωσαν σύντομα τις εξισώσεις του Κοριολίς, αλλά αυτό που τους εντυπωσίασε περισσότερο ήταν η ορο- λογία του. Φαινόταν να έχει βρει την τέλεια λέξη για μία έννοια που τους βασάνιζε για καιρό. Πέρα από το γεγονός ότι το «έργο» περιέγρα- φε ακριβώς τον σκοπό των ατμομηχανών, η γαλλική λέξη για το έργο, travail, έχει μια ποιητικότητα που απουσιάζει από πολλές άλλες γλώσ- σες. Εκτός από την προσπάθεια, συνδηλώνει τη δοκιμασία και, κατά συνέπεια, παρέπεμπε στα πρόσφατα βάσανα της Τρίτης Τάξης της Γαλ- λίας –των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων–, που είχε μοχθήσει για καιρό υπό τον ζυγό περουκοφόρων αριστοκρατών και μοναρχών με πάθος για τη μεγαλοπρέπεια. Υπονοώντας τη δυνατότητα των μηχανών να απελευθερώσουν την αγροτική τάξη από τη σκληρή βιοπάλη, ο Κοριολίς δημιούργησε μια εμβρυώδη μορφή του οράματος που πραγ- ματεύθηκε αργότερα ο Τζον Μέιναρντ Κέινς, ότι η τεχνολογία θα μας οδηγούσε στη γη της επαγγελίας. Ο όρος «έργο» περιγράφει σήμερα κάθε είδους μεταφορές ενέργειας, από εκείνες που συντελούνται σε ουράνια κλίμακα, όταν σχηματίζονται γαλαξίες και αστέρες, έως εκείνες που συντελούνται σε υποατομικό