Ένα σκοτεινό δωμάτιο 1967-1974

ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ 28 βιβλίο που έγραψε με τον Κώστα Βενιζέλο. Πολλά έγγραφα από τα αμερικανικά αρχεία αποχαρακτηρίστηκαν και φώ- τισαν ορισμένες πτυχές των γεγονότων. Στην έρευνα με βοήθησε ο Ηλίας Βλάντον, ο οποίος μου έμαθε τι σημαίνει έρευνα στα αρχεία και ερευνητική ιστορία. Με βοήθησε επίσης ο φίλος μου Τούρκος δημοσιογράφος Μεχμέτ Αλί Μπιράντ «να μπω στα παπούτσια» της άλλης πλευράς, ένας πραγματικός θρύλος της δημοσιογραφίας, που έφυγε πριν από αρκετά χρόνια, ο οποίος μου έλεγε συχνά: «Θα ακούς πάντοτε θεωρίες, μα γιατί ψάχνει αυτό ή το άλλο αυτός; Αγνόησέ τους και συγκεντρώσου στη μεγάλη μας “ερωμένη”, την έρευνα». Όλα αυτά τα χρόνια με καταλάμβανε μελαγχολία μερικές στιγμές όταν διαπίστωνα πως η Ιστορία επαναλαμβάνεται. Τα θέματα ήταν τα ίδια: το Κυπριακό, τα πετρέλαια στο Αι- γαίο, η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων σε 12 μίλια, ο ανταγωνισμός Αμερικανών και Γάλλων και το παι- χνίδι των εξοπλισμών. Ίδια και τα λάθη: οι έριδες πέραν κάθε λογικής μεταξύ Ελλήνων, μεταξύ Αθήνας και Λευκω- σίας, η παντελής έλλειψη ρεαλισμού όταν το επέβαλλε το εθνικό συμφέρον και οι συνθήκες που οδήγησαν σε πολλές χαμένες ευκαιρίες. Οι συμπεριφορές επίσης δεν αλλάζουν: το αιώνιο ελληνικό κατεστημένο με την απαράμιλλη ευελιξία και τον οπορτουνισμό του, με τα ονόματα μόνο να αλλάζουν ενίοτε. Η δημόσια «μαγκιά» όσων κρατούσαν τις τύχες της χώρας στα χέρια τους σε αντιδιαστολή με την παρασκηνια- κή δουλικότητα απέναντι στον αμερικανικό παράγοντα. Ή, ακόμα χειρότερα, το αντίστροφο: οι συνεχείς παρασκηνιακές απειλές οι οποίες ουδέποτε υλοποιούντο και έμοιαζαν με