Ένα σκοτεινό δωμάτιο 1967-1974

ΕΝΑ ΣΚΟΤΕΙΝΟ ΔΩΜΑΤΙΟ 1967-1974 25 λόγω επωνύμου θα ήταν επικίνδυνο να επισκεφθεί τη χώρα. Στο τέλος δεν άντεξα, ομολογώ, και τον ρώτησα αστειευό- μενος: «Να σας ρωτήσω κάτι; Σας μοιάζει πολύ ο αδελφός σας;». Μου απάντησε: «Ναι, πολύ». «Δεν το αφήνετε καλύ- τερα» ανταπάντησα, εισπράττοντας ένα κλασικό μειδίαμα Κίσινγκερ μαζί με τη φράση: «Ίσως να έχετε δίκιο. Θα του πω να μην έλθει». Την τελευταία φορά που τον είδα φάνηκε πιο πρόθυμος και αναγνώρισε: «Δεν το βάζεις κάτω ποτέ». Μου έδωσε ένα ραντεβού το επόμενο πρωί για να φάμε πρωινό μαζί και να μιλήσουμε. Δεν κοιμήθηκα όλο το βράδυ γιατί ετοίμαζα τις ερωτήσεις, προσπαθούσα να βεβαιωθώ ότι δεν έχω ξεχάσει κάτι. Πήγα στην αίθουσα πρωινού. Έκατσα σε ένα τραπέζι, περίμενα και σε λίγο ήλθε ο βοηθός του. «Ο δρ Κίσινγκερ δεν θα μπορέσει να κατέβει» μου είπε και έφυγε. Κάπως έτσι έκλεισε μια προσπάθεια είκοσι πέντε ετών. Γρά- φοντας αυτό το βιβλίο, κατανοώ τη θέση του. Δεν νομίζω ότι μπορούσε εύκολα να υπερασπιστεί τη στάση του έναντι της δικτατορίας αλλά και της Τουρκίας στο επεισόδιο της εισβολής στην Κύπρο. Ο ωμός κυνισμός του, σε συνδυασμό με την αλαζονεία στην άσκηση πολιτικής, κόστισαν πολύ και στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Η «ρεαλπολιτίκ» είναι ίσως μια δικαιολογία, δεν πείθει όμως. Μέσα στις χιλιάδες σελί- δων από αμερικανικά και ελληνικά αρχεία που διάβασα, δύο περικοπές έχουν μείνει στο μυαλό μου γιατί αποτυπώ- νουν τον ευφυέστατο κυνισμό του: Λίγες ημέρες πριν από την τουρκική εισβολή και την έλευση του Καραμανλή κάποιοι διπλωμάτες επιμένουν ότι