Ένα παιδί μεγαλώνει στην Αθήνα: 1934-1944

ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΜΕΓΑΛΩΝΕΙ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ. 1934-1944 25 σε ένα δωμάτιο και εκεί κάθονταν όλοι γύρω γύρω. Τα κρεβάτια είχαν παγωμένα και υγρά σεντόνια και, όπως λέει ο Αλέκος Φασιανός, ξάπλωναν σε εκείνα τα παγερά δωμάτια και τουρτούριζαν, τουρτούριζαν πολύ. Αλλά κάπου του άρεσε και αυτή η δοκιμασία. Είμαστε καλομαθημένοι, έλεγε. Όταν πεινάμε, τρώμε. Όταν διψάμε, πίνουμε. Όταν κρυώνουμε, ανάβουμε θέρμανση ή φοράμε τα ζεστά μας τα ρούχα. Αλλά μήπως θα έπρεπε να είμαστε πιο σκληρα- γωγημένοι, πιο ανθεκτικοί στις μικροταλαιπωρίες της κα- θημερινότητας; Και στα 400 Χτυπήματα , στο Παρίσι του 1959, η μικροα­ στική οικογένεια του μικρού ήρωα ζει σε ένα μικρό δια- μέρισμα σε μια παμπάλαια πολυκατοικία, χωρίς καθόλου ανέσεις, ούτε ιδιωτικότητα. Αν και το περιβάλλον είναι καθαρά γαλλικό, η κακουχία είναι πανανθρώπινη. Ο μι- κρός Ζαν-Πιερ Λεό πέφτει στο κρεβάτι τη νύχτα και νιώ- θεις, χωρίς να σ’ το λέει κανείς, πως κρυώνει. Το δωμάτιο είναι υγρό και παγωμένο. Τα σεντόνια επίσης, αλλά αυτή είναι η κατάσταση. Είναι η δοκιμασία του σώματος, είναι η αντίσταση του πνεύματος, που όταν κλείνουν τα μάτια για να ονειροπολήσεις η φαντασία έχει ήδη υφάνει τα πέπλα της. Ο δικός μου πατέρας μεγάλωσε και εκείνος σε ένα τέτοιο σπίτι. Χωρίς ιδιαίτερες ανέσεις, στα Άνω Πατήσια, στα