Ένα παιδί μεγαλώνει στην Αθήνα: 1934-1944

ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΜΕΓΑΛΩΝΕΙ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ. 1934-1944 23 πώς πρέπει να γράψει κανείς μια επιστολή. Πού μπαίνει η διεύθυνση αποστολέα και παραλήπτη, πού η ημερομηνία, πώς γίνεται η προσφώνηση και πόση πρέπει να είναι η απόσταση των παραγράφων. Για ένα παιδί που γεννιέται στη δεκαετία του 2020, μια σκηνή, π.χ., από την ταινία του Φρανσουά Τριφό Τα 400 Χτυπήματα (1959) θα είχε σχεδόν αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Μέσα στη σχολική τάξη, με τους κονδυλοφόρους και τα μελανοδοχεία και τις «τιμωρίες» γραμμένες εκατό φορές στο χέρι ή τις εκθέσεις με ελεύθερο θέμα, χαραγμένη μένει στη μνήμη η μορφή του μοναδικού «μικρού», του γεννη- μένου το 1944 Ζαν-Πιερ Λεό, που ήταν εύρημα του ίδιου του Τριφό και στενός, μετέπειτα, συνεργάτης του. Αυτή η μορφή του ατίθασου αλλά και γεμάτου όνειρα νεαρού μαθητή είναι οικουμενική. Υπήρχε αιώνες πριν από τα 400 Χτυπήματα και επιβιώνει ως σήμερα σε άλλες εκδο- χές. Αναπόφευκτα όμως η μορφή αυτή μέσα από την καρ- διά του 20ού αιώνα συγγενεύει με τις μορφές των πατερά- δων μας. Γεννιέται μια μορφή υβριδική, ένα συμπίλημα προσώπων και καταστάσεων, εκείνη η ανάγκη να νιώσεις πριν μπορέσεις να αρθρώσεις το πώς και το γιατί, καθώς αυτό που προέχει, ενδεχομένως, είναι η ανάγκη του αυτο- προσδιορισμού, πέρα από τον χώρο και τον χρόνο. Ο Αλέκος Φασιανός είχε γράψει με ειλικρίνεια και αί- σθημα αληθείας και εντιμότητας για την κοινή ανάγκη των ανθρώπων. Η ανάγκη ως αρχέγονη δύναμη και μοχλός της