Ένα κάποιο τέλος

Ε Ν Α Κ Α Π Ο Ι Ο Τ Ε Λ Ο Σ 23 το οποίο έπρεπε κανείς να απαλλαγεί μεγαλώνοντας. Καθη- γητές και γονείς δεν έπαυαν να μας επαναλαμβάνουν εκνευ- ριστικά ότι κι εκείνοι υπήρξαν κάποτε νέοι, οπότε μιλούσαν μετά λόγου γνώσεως. Μια φάση είναι, επέμεναν, θα σας περάσει μεγαλώνοντας· η ζωή θα σας διδάξει τι εστί πραγμα- τικότητα και ρεαλισμός. Εμείς όμως αρνούμασταν τότε να αναγνωρίσουμε ότι υπήρξαν κι εκείνοι έστω και στο ελάχιστο σαν κι εμάς, ενώ ξέραμε ότι κατανοούσαμε τη ζωή –και την αλήθεια, την ηθική ή την τέχνη– πολύ καθαρότερα απ’ ό,τι οι συμβιβασμένοι μεγαλύτεροί μας. «Πολύ σιωπηλός είσαι Φιν. Εσύ το ξεκίνησες όλο αυτό. Εσύ είσαι, σαν να λέμε, ο Σέρβος πιστολάς μας». Ο Χαντ έκανε μια παύση για να γίνει αντιληπτός ο υπαινιγμός του. «Μήπως θα ήθελες, λοιπόν, να μας κάνεις κοινωνούς της σκέψης σου;» «Δεν ξέρω, κύριε». «Τι δεν ξέρεις;» «Κατά μία έννοια δεν μπορώ να ξέρω τι είναι αυτό που δεν ξέρω. Αυτό είναι φιλοσοφικά αυταπόδεικτο». Έκανε μια από εκείνες τις σύντομες παύσεις, στη διάρκεια των οποίων αναρωτηθήκαμε ξανά αν επρόκειτο για λεπτή κοροϊ- δία ή άκρα σοβαρότητα που μας ξεπερνούσε. «Από την άλλη όμως, όλη αυτή η ιστορία της απόδοσης ευθυνών δεν είναι μια μορφή υπεκφυγής; Θέλουμε να κατηγορήσουμε ένα άτομο, ώστε να αθωωθούν όλα τα υπόλοιπα. Ή κατηγο- ρούμε μια ιστορική διαδικασία, για να απαλλάξουμε τα άτο- μα. Ή τα πάντα βρίσκονται στο χάος της αναρχίας, οπότε η συνέπεια είναι η ίδια. Εμένα μου φαίνεται ότι υπάρχει –ότι