Ελευθέριος Βενιζέλος: Ο οραματιστής του εφικτού

ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ: Ο ΟΡΑΜΑΤΙΣΤΗΣ ΤΟΥ ΕΦΙΚΤΟΥ 46 επιστολή που έστειλε από τα Χανιά στις 22 Δεκεμβρίου του 1909: «Προς τον Αρχηγόν του Στρατιωτικού Συνδέσμου και τα μέλη της Διοικούσης τον Σύνδεσμον Επιτροπής. Αξιότιμοι Κύριοι, Έλαβον την επιστολήν, την οποίαν μου εκάματε την τιμήν να μου πέμψητε διά του λοχαγού κ. Κονταράτου. Ως τί- θεται προ εμού το ζήτημα εν τη επιστολή ταύτη, αρνητική κατ’ αρχήν απάντησις εκ μέρους μου δεν είναι επιτετραμμένη. Αλ- λά δεν δύνομαι, εξ άλλου, ουδέ κατ’ αρχήν να δηλώσω ότι είμαι έτοιμος να αναλάβω την αρχήν, εφ’ όσον εγγυτέρα μελέ- τη της καταστάσεως δεν με πείση, ότι το συμφέρον του Έθνους μού επιβάλλει τούτο ως επιτακτικόν καθήκον. Όπως δυνηθώ να προβώ εις την αναγκαίαν τούτου προκαταρκτικήν μελέτην, αναγκάζομαι να έλθω εις Αθήνας περί το τέλος της εβδομάδος, καίτοι επιμελώς απέφυγα μέχρι σήμερον το ταξείδιον τούτο και ήλπιζον ότι θα ηδυνάμην να αποφύγω αυτό μέχρι τέλους. Μετά του κ. Κονταράτου συνεννοήθην περί της ανάγκης, όπως η έλευσίς μου μείνη άγνωστος εις τους πολλούς, όσον το δυ- νατόν επί πλείονας ημέρας. Μετά πάσης τιμής Ελευθέριος Βε- νιζέλος». 6 Το πρωί της 28ης Δεκεμβρίου ο Βενιζέλος αποβι- βαζόταν στον Πειραιά. Αρκετά χρόνια αργότερα ο Γεώργιος Σκληρός αποτιμά τη σχέση του κινήματος με τον Βενιζέλο: «Το κίνημα του Γουδή αντιπροσώπευε στο βάθος του μια ψυχική και πνευματική επα- νάσταση, χωρίς όμως να μπορέσει να την διατυπώση θεωρη- τικά και να την πραγματοποιήση πρακτικά. Ο Βενιζέλος φαί- νεται κατάλαβε ορθά την σημασία του λαϊκού ξεσπάσματος του Γουδή και τη βαθύτερη έννοιά του. Κατάλαβε ότι η επανάσταση 6 Ζορμπάς, Απομνημονεύματα… , ό.π. , σ. 82-83.