Ελευθέριος Βενιζέλος: Ο οραματιστής του εφικτού

Η ΚΡΗΤΙΚΉ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΊΑ ΚΑΙ ΤΟ 1909 43 επανάστασιν, αλλά παρέμεινε κατά την ημέραν εκείνην ως ένο- πλος στρατιωτική στάσις της φρουράς των Αθηνών, διότι ο λαός δεν ανεμίχθη εις το κίνημα, ουδέ εξεδήλωσε τι υπέρ τούτου, αλλά έμεινεν αδρανών και αμφιβάλλων περί του πρακτέου». 4 Οι κινηματίες όμως γρήγορα γνώρισαν μια απροσδόκητη αποδοχή από άλλες στρατιωτικές μονάδες, οι οποίες έσπευσαν να τους συμπαρασταθούν, αλλά σταδιακά προσήλθαν οπαδοί και από τις ευρύτερες λαϊκές τάξεις. Οπρωθυπουργός Δ. Ράλλης, ο οποίος είχε χάσει την αξιοπιστία του, αναγκάστηκε να υποβά- λει την παραίτησή του στον βασιλιά Γεώργιο, που έδωσε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον ΚυριακούληΜαυρομιχάλη – από τους πολιτικούς κληρονόμους του Θεόδωρου Δηλιγιάννη. Ο Βενιζέλος, ο οποίος είχε στο μεταξύ παραιτηθεί μαζί με τα υπόλοιπα τέσσερα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής (8 Αυ- γούστου 1909), λόγω της έκρυθμης κατάστασης που επικρα- τούσε στην Κρήτη, χαιρέτησε με ενθουσιασμό το κίνημα του Γουδί. Προχώρησε όμως ταυτόχρονα και σε υποδείξεις προς τον Στρατιωτικό Σύνδεσμο, που έφταναν μέχρι και την κήρυξη «πρόσκαιρης δικτατορίας». «Εάν η πολιτική σήψις, την οποίαν παρήγαγεν ακολασία τόσων δεκαετηρίδων, είναι τοσούτον προχωρημένη, ώστε να μη είνε δυνατόν να διεξαχθή το έργον της ανορθώσεως διά των σημερινών κομμάτων και διά των ομαλών μέσων, ο Σύνδεσμος των αξιωματικών ώφειλε, θέτων την ηθικήν και υλικήν δύναμιν εις την υπηρεσίαν του ευγενε- στάτου σκοπού, ον επιδιώκει, να επιχειρήση εν ανάγκη και διά προσκαίρου δικτατορίας, ολιγομήνου και εκ των προτέρων 4 Ν. Ζορμπάς, Απομνημονεύματα. Η Επανάσταση του Γουδί (1909) , επα- νέκδοση Μέτρον, Αθήνα 2005, σ. 34-35.