Είσαι και φαίνεσαι

Π Ε Τ Ρ Ο Σ Τ Α Τ Σ Ο Π Ο Υ Λ Ο Σ [ 16 ] μαρισμένο επαρχιώτη δικηγόρο για να συνδέσει πρώτος την υστεροφημία του με το συνταγολόγιο του τρόμου. Ο Μαξιμιλιανός Ροβεσπιέρος (1758-1794) δεν χρειάστηκε παρά ένα φονικό δεκατετράμηνο για να καρατομήσει χι- λιάδες εχθρούς της δημοκρατίας, με τελευταίο πεσκέσι, φευ, το δικό του κεφάλι. Στην Αρετή και Τρομοκρατία – Λόγοι από τη Γαλλική Επανάσταση (Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, 2008), μια ανατριχιαστικά αποκαλυπτική συλλο- γή ομιλιών του προς τα μέλη της Εθνικής Συμβατικής Συ- νέλευσης, ο Ροβεσπιέρος υπερασπίζεται τον τρόμο ως το έσχατο καταφύγιο της αρετής. «Δίχως την αρετή, ο τρόμος είναι ολέθριος» μας λέει «δίχως τον τρόμο, η αρετή είναι ανίσχυρη». Επιστρατεύει τη γενική βούληση –μια προγε- νέστερη επινόηση του Ζαν Ζακ Ρουσσώ– και θέτει την αρετή στην υπηρεσία της. Ποιον εκφράζει η γενική βού- ληση; Την πλειοψηφία του λαού. Όποιος διαφωνεί με την πλειοψηφία όχι μονάχα δεν θα πρέπει να προστατεύεται (αυτές είναι φλούφλικες κατακτήσεις του επόμενου αιώνα), αλλά τουναντίον θα πρέπει να εξολοθρεύεται. Και ποιος θα μας πείσει ότι εκφράζει την πλειοψηφία, από τη στιγμή που κανένας δεν θα τολμάει –επί ποινή θανάτου– να εκ- φράσει αντίθετη άποψη; Εκείνος που ισχυρίζεται ότι την εκφράζει ήδη και είναι σε θέση να επιβάλλει τον ισχυρισμό του. Εν προκειμένω, ο Ροβεσπιέρος. Με ένα καρκινικό λογικό σχήμα, που ξεκινάει και καταλήγει στο δίκαιο της πυγμής, ο Ροβεσπιέρος εξορθολογίζει τον τρόμο και δίνει ένα ιδεολογικό πασπαρτού για τους απανταχού δικτάτορες.