Εφιαλτικές νύχτες: Νοέμβριος 1942

ΕΦΙΑΛΤΙΚΕΣ ΝΥΧΤΕΣ 28 σκελετό, κάτι που ενισχύει μια ήδη λίγο συνεσταλμένη εμφάνιση. (Επίσης διαβάζει πολύ, ή γράφει, κι επειδή αμφότερες είναι ασχο- λίες που απαιτούν φως, γίνονται συνήθης αιτία γκρίνιας από τους συντρόφους του, που του λένε να το σβήσει για να κοιμηθούν. Καμιά φορά διαβάζει ή γράφει στη λάμψη της καύτρας του τσιγά- ρου.) Το κράνος και η στολή δίνουν την εντύπωση ότι είναι κάπως μεγάλα για το λεπτό του κορμί. Έχει ακόμη νεανική ακμή. Το βλέμμα του είναι σκληρό, τα μάτια του παρακολουθούν τα πάντα και φαίνονται πολύ ωριμότερα από το πρόσωπό του. Καμιά τριακοσαριά μέτρα πιο πέρα, στην άλλη πλευρά μιας πλατιάς κοιλότητας του εδάφους, πίσω από σπειρωτά, αγκαθωτά συρματοπλέγματα και ανάμεσα από έλατα και γυμνούς θάμνους από κλήθρες, διακρίνονται οι σοβιετικές γραμμές. Η τοποθεσία λέγεται Ταμπάκοβο, από το ερειπωμένο χωριό που βρίσκεται λίγο πιο πίσω τους, όπου δεν έχει απομείνει τίποτα παραπάνω από σωρούς από καμινάδες καλυμμένες με ασβολερά από την καπνιά ξύλα, καθώς και κήπους με παγωμένα, μαραγκιασμένα λαχανικά. *** Όταν ο Βίλι Πέτερ Ρίζε εξηγεί σε άλλους, τους λέει ότι βρίσκονται «στο Ρζεφ». * Αυτή τη στιγμή επικρατεί ηρεμία, που σημαίνει ότι * Η έκφραση «στο Ρζεφ» είναι μια σχεδόν στενογραφική σύντμηση για μια μεγάλη προεξοχή, με πάνω από 200 χλμ. μήκος στις γερμανικές γραμμές, απομεινάρι της αποτυχημένης προσπάθειας του 1941 να καταληφθεί η Μόσχα, και πολύ εμφανές ακόμα και σε χάρτες μεγάλης κλίμακας ώστε να προσελκύει διαρκώς τη μεγάλη προσοχή των στρατηγικών εγκεφάλων και από τις δύο μεριές, πραγματικών ή φανταστικών. Το γεγονός ότι βρισκόταν κοντά στη Μόσχα έκανε τον Χίτλερ να θέλει να διατηρήσει αυτή τη γεωγραφική ανωμαλία –ενώ για τον ίδιο ακριβώς λόγο ο Στάλιν ήθελε να την εξαλείψει– και απαίτησαν αμφότεροι πως έπρεπε να γίνει «με κάθε τίμημα», αυτό το στρατοκρατικό κλισέ που έβρισκε και στους δύο δικτάτορες την πλήρη και πιο φρικτή υλοποίησή του.