Εάλω η Σμύρνη: Δακρυσμένη Μικρασία 1919-1922

1919: ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ «ΕΙΡΗΝΟΠΟΙΟΙ» ΜΟΙΡΑΖΟΥΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ | 2 1 σφυγες άφηναν ό,τι δεν μπορούσαν να κουβαλήσουν και οι στρατιώ- τες σχεδόν τα πάντα. Πού και πού ακούγονταν υπόκωφοι θόρυβοι από τις φουσκωμένες κοιλιές των νεκρών ζώων που έσκαζαν αφήνο- ντας βαριές αναθυμιάσεις κι αμέσως έβλεπες να χύνονται κατά κει λεφούσια από κοράκια και γύπες. OMουσταφά Kεμάλ κοίταξε γύρω του κι ύστερα ζύγωσε στη γούρ- να έβγαλε το μουσκεμένο απ’ τον ιδρώτα φέσι του, έριξε μερικές χού- φτες νερό στο πρόσωπό του κι ύστερα άρχισε να σκουπίζεται με ένα καθαρό πεσκίρι που του έφερε η ορντινάντσα του. H προέλαση του τουρκικού στρατού θα συνεχιζόταν σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο που είχαν καταστρώσει οι επιτελείς του έως λίγο πριν τις πρώτες γειτονιές της Σμύρνης όπου θα στρατοπέδευε αναμένοντας τη διαταγή για την είσοδό του στην πόλη. O τούρκος αρχιστράτηγος δεν έδειχνε να βιάζεται. Κάποτε είχε πει στους συντρόφους τουπως αν ήταν θέλημαΘεού να νικηθούν οι τουρ- κικές δυνάμεις τότε θα έπρεπε να βάλουν φωτιά σε όλα τα σπίτια και τα αγαθά, να σωριάσουν τη χώρα σε ερείπια και να μην αφήσουν πίσω τους παρά μια έρημη χώρα. Τώρα όμως, όπως σημειώνει η Μάρτζορι Χουσεπιάν, * οι νικημένοι Έλληνες ήταν αυτοί που στην πανικόβλη- τη φυγή τους, έβαζαν φωτιές στα τουρκικά χωριά, σκότωναν και σα- κάτευαν τους τούρκους κατοίκους τους. Γύρω από τον Κεμάλ είχαν συγκεντρωθεί οι αξιωματικοί της προ- σωπικής τουφρουράς. Μερικοί είχαν κιόλας μπει στο πανδοχείο. Στο βάθος της ισόγειας αίθουσας με όλα τα σύνεργα ενός καφενέ –εντοι- χισμένο ξύλινο τεζάκι, πάγκο, τραπέζια, καρέκλες, κουζινικά– ένας τεράστιος εγγλέζικος ασύρματος έδειχνε να βρίσκεται ακόμη σε λει- τουργία καθώς ένα κόκκινο φωτάκι του συνέχιζε ν’ αναβοσβήνει, δείγμα της εσπευσμένης αναχώρησης των χειριστών του. Δίπλα, με- ρικά μισοάδεια ποτήρια, δυο τρία φλυτζάνια του καφέ. Κάποιοι φεύ- γοντας είχαν κρεμάσει στον τοίχο μια μεγάλη φωτογραφία του Βενι- ζέλου με τα γυαλιά, το γενάκι και το γλυκό μειδίαμα στα χείλη. O εθνικός διχασμός που συνέχιζε να ταλανίζει το λαό των Pούμη- δων θα επέστρεφε τώρα στην Ελλάδα για να συνεχίσει την ακόμη πιο αιματοβαμμένη πορεία του. * Μάρτζορι Χουσεπιάν, Σμύρνη 1922, η καταστροφή μιας πόλης ,σ.144.