Εάλω η Σμύρνη: Δακρυσμένη Μικρασία 1919-1922

3 0 | ΕΑΛΩ Η ΣΜΥΡΝΗ. ΔΑΚΡΥΣΜΕΝΗ ΜΙΚΡΑΣΙΑ 1919-1922 Γαλλίας Ζορζ Κλεμανσό, ο Λόιντ Τζορτζ της Αγγλίας, ο ιταλός Βιτόριο Ορλάντο, με πέμπτη την Ιαπωνία, που η παρουσία της μόνο ως δια- κοσμητική μπορούσε να χαρακτηριστεί, μιας και για όλα αυτά ελάχι- στα έδειχνε να ενδιαφέρεται. Λίγο πριν αρχίσουν οι επίπονες εργασίες της συνδιάσκεψης, ο Γουίλσον επισκέφτηκε το Λονδίνο και τη Ρώμη. Η υποδοχή που του επιφυλάχτηκε ήταν θερμή και ενθουσιώδης. O Γουίλσον εντυπωσιά- στηκε, όπως είχε εντυπωσιαστεί και με των Γάλλων. Όταν επέστρεψε, οι τελευταίοι τούπρότειναν ένανπερίπατο στααιματοβαμμένα θέατρα του πολέμου. Να δει ό,τι είχε αφήσει πίσω του ο πόλεμος, τα ανασκαμ- μένααναχώματα, ταάδειααμπρί, ταπροκεχωρημέναφυλάκια.Ήτέλος πάντων ό,τι είχε απομείνει από κείνο το πανηγύρι του θανάτου, έτσι όπως, με το τέλος του, οπαγωμένος άνεμος ούρλιαζε μέσααπό τακομ- ματιασμένααγκαθωτάσυρματοπλέγματαπουάλλοτε τύλιγανσεδιπλές και τριπλέςσειρές τιςπεριοχέςστιςοποίες είχανγίνει οιφονικέςμάχες. Τα ορύγματα, στο ύψος όρθιων αντρών, έχασκαν τώρα γεμάτα περιττώματα, άδεια τσίγκινα κουτιά από σφαίρες, κειμήλια για συλ- λέκτες και βρομόνερα, τρύπια γερμανικά κράνη, κουρέλια, σπασμέ- νες ξιφολόγχες, τεράστιους ορειχάλκινους κάλυκες από οβίδες, μι- κρότερους από σφαίρες, υπολείμματα ρούχων, σαπισμένα χαρτιά και σκόρπια γυμνωμένα ανθρώπινα κόκαλα. Γύρω από το σφαγείο του Βερντέν η γη είχε ανασκαφτεί, είχε καεί και είχε ποτίσει σε βάθος με πετρέλαιο, βενζίνη, καμένα λάδια και ανθρώπινο λίπος, ώστε για καιρό δεν θα φύτρωνε ούτε χορτάρι. Επά- νω της ο επισκέπτης μπορούσε να συναντήσει μόνο τίποτα νηστικές ύαινες, φαλακροκόρακες και απειράριθμα ποντίκια που έτρωγαν, τσιμπούσαν και ροκάνιζαν ό,τι έβρισκαν μπροστά τους. O Γουίλσον αρνήθηκε με ευγένεια. Ήξερε ότι, βλέποντας όλο αυτό το ατέλειωτο σφαγείο, θα τον κυρίευε η συγκίνηση, το συναίσθημα, που από μόνα τους μπορεί να τον επηρέαζαν στις όποιες αποφάσεις του. Κι αυτό ήταν κάτι που τουλάχιστον τώρα δεν το ήθελε με τίποτα. Από την άρνησή του οι Γάλλοι στραβομουτσούνιασαν. Το ίδιο έκαναν κι όταν εκείνος κατέθεσε το σχέδιο της ίδρυσης της Κοινωνίας των Εθνών (ΚτΕ) στο επίκεντρο των συζητήσεων, δίνοντάς της ιδιαίτερη προτεραιότητα. Αλλά η πρότασή του πέρασε και η συμ- φωνία για την ίδρυσή της υπογράφηκε στις 15 Απριλίου 1919.