Εάλω η Σμύρνη: Δακρυσμένη Μικρασία 1919-1922

1919: ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ «ΕΙΡΗΝΟΠΟΙΟΙ» ΜΟΙΡΑΖΟΥΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ | 2 5 πινης αλλά και βιομηχανικής ισχύος» – με τους γερμανούς αξιωμα- τικούς να έχουν στραμμένο το ενδιαφέρον τους περισσότερο σε «στρα- τηγικές άμυνας» παρά σε επιθετικές δραστηριότητες. Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα η Ευρώπη είχε πλημμυρίσει από χιλιάδεςβρετανούςμισθοφόρους, 300.000Αυστραλούςκαι στρατιώτες με κάπως εξωτική εμφάνιση που είχαν έρθει από τις πλέον απομακρυ- σμένεςαποικίες.Πολλοί έδειχνανναταέχουνχαμένακαθώςπατούσαν για πρώτη φορά το έδαφος της Γηραιάς Ηπείρου, κάθε άλλο συνηθι- σμένοι στον σκληρό ευρωπαϊκό χειμώνα. Οι περισσότεροι δεν είχαν ξαναδεί χιόνι, και τώρα τουρτούριζαν κι έβριζαν στη γλώσσα τους, χω- μένοι σταλασπωμέναορύγματακι αμπρί, μεατέλειωταμέτρασκληρού, αγκαθωτούσυρματοπλέγματοςναεκτείνονται μπροστάσταμάτιατους. Βέβαια οι άντρες που έπαιρναν μέρος στις μάχες του Ανατολικού Μετώπουμπορεί να είχανπερισσότερηδράση, καθώςαυτέςμαίνονταν σε μήκος αρκετών εκατοντάδων χιλιομέτρων, αλλά μέχρι το τέλος του 1914, της πρώτης χρονιάς του πολέμου, οι μισοί από τους ρώσους στρατιώτες που είχαν πάει εκεί λίγους μήνες πριν ήταν νεκροί ή είχαν επιστρέψει βαριά τραυματισμένοι στην πατρίδα τους. Εκτός από τους θανάτους, το κρύο, τα αέρια και τα βαθιά κι επώ- δυνα τραύματα, όλοι όσοι πήραν μέρος σ’ αυτό το αναίτιο, αιματηρό μακελειό υπέφεραν φριχτά από χίλια δυο άλλα καθημερινά προβλή- ματα. Ένα από αυτά ήταν οι ψείρες. Οι στρατιώτες, ανεξάρτητα σε ποια παράταξη ανήκαν, ήταν υποχρεωμένοι ν’ αντιμετωπίζουν αυτό τον ανυπόφορο και αήττητο, αιμοδιψή «εσωτερικό εχθρό» ψάχνοντας για φωλιές και αυγά στις ραφές και ιδίως στις μασχάλες των ρούχων, καίγοντάς τον στη συνέχεια με το τσιγάρο τους. Ιπρ, Βερντέν, Σομ, Πασαντέιλ. Η γερμανική επίθεση στο Βερντέν κάλυψε μια τεράστια έκταση 12 περίπου χιλιομέτρων που είχε ως άνοιγμά του το γαλλικό μέτωπο, με την Ιερά Οδό, όπως ονομάστηκε ο δρόμος που οδηγούσε στο ομώνυ- μο μέτωπο, να γίνεται σύμβολο αντίστασης των Γάλλων. Για να συμ- βεί το εξής μοναδικό στα μέχρι τότε πολεμικά χρονικά: Ύστερα από δεκάμηνες αιματηρές και πολύνεκρες μάχες, η γραμμή του μετώπου να βρίσκεται σχεδόν στο ίδιο σημείο απ’ όπου είχε ξεκινήσει! Το αιματοποτισμένο, αδηφάγο και αδυσώπητο Βερντέν –όπου διε- ξήχθη η μεγαλύτερη μέχρι τότε σφαγή της ιστορίας– ήταν τώρα ένας