Δύο βήματα μπρος, ένα πίσω

1949 ΡΙΖΕΣ 23 ενός ενδιαφέροντος βιβλίου για το «ελληνικό 1935», ο Πέτρος Κόκκαλης είχε διορισθεί αυθαίρετα καθηγητής στην έδρα του παππού μου από την κυβέρνηση Τσαλ­ δάρη, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 1ης Μαρ­ τίου. Και αυτό, με συντακτική πράξη, χωρίς απόφαση της σχολής, και αφού είχαν απομακρυνθεί από το πα­ νεπιστήμιο ο παππούς μου και δύο ακόμα καθηγητές της Ιατρικής ως βενιζελικοί, παρότι δεν είχαν την πα­ ραμικρή ανάμειξη στο κίνημα. Το εντυπωσιακό είναι ότι το επεισόδιο απουσιάζει από τις βιογραφίες του Κόκκαλη. Ακόμα και ο πατέρας μου δεν το είχε αναφέρει ποτέ στο σπίτι, ίσως γιατί το θεωρούσε «φυσιολογικό» για τα πάθη της εποχής. Αρ­ γότερα, βέβαια, ο παππούς μου αποκαταστάθηκε, αλ­ λά μοιραία, όταν ο Κόκκαλης από ακραιφνής βασιλικός βρέθηκε όχι απλώς στην Αριστερά αλλά στον σκληρό πυρήνα του ΚΚΕ , ο πατέρας μου δεν μπορούσε παρά να τον βλέπει με δυσπιστία. Να λοιπόν που από συμ­ μαχητές και συνυπηρετούντες το 1940-1941, βρέθηκαν με τον πατέρα μου, ο ένας απέναντι στον άλλο, σε αντίπαλα στρατόπεδα το 1948. Το περιστατικό αυτό, όσο ακραίο και αν φαίνεται, δίνει, όπως πιστεύω, το μέτρο των παθών και των εντάσεων της δεκαετίας του 1940 και όσων είχαν προη­ γηθεί. Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, η Ελλάδα για άλλη μια φορά στη σύγχρονη διαδρομή της βρέθηκε αντιμέτωπη με τα μεγάλα ρεύματα της Ιστορίας, τα οποία όχι απλώς την επηρέαζαν αλλά και τη διεκδι