Ίων Δραγούμης Ο ασυμβίβαστος

ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΌ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΌ ΠΕΡΙΒΆΛΛΟΝ 57 του Λονδίνου. Ωστόσο, το γεγονός ότι οι λεγόμενες Προστά- τιδες Δυνάμεις ήταν εγγυήτριες των συνόρων της Ελλάδας, και επομένως θα μπορούσαν ίσως να έχουν λόγο για την εξωτε- ρική πολιτική του νεοσύστατου κράτους, σε καμιά περίπτωση δεν αποτελούσε δικαιολογία, με βάση το διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς συμβάσεις, για την όποια ανάμειξή τους στις εσωτε- ρικές υποθέσεις της χώρας. 14 Παρ’ όλα αυτά, οι επεμβάσεις ήταν συνεχείς, συχνά μάλιστα με τη συναίνεση των κατά και- ρούς ελληνικών κυβερνήσεων – μοναδική εξαίρεση, κάποιες μεμονωμένες φωνές πολιτικών και, κατά τον 20ό αιώνα, το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΚΕ). Στο μέτρο που δεν υπήρξε κάποια αξιόλογη απόπειρα να ανατραπεί αυτή η κατά- σταση πραγμάτων –άλλωστε, για να είμαστε δίκαιοι, όχι μόνο η Ελλάδα αλλά και οποιαδήποτε άλλη χώρα ήταν πολύ δύσκο- λο να αντιταχθεί στην κοινή βούληση της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας–, η Ελλάδα εξακολουθούσε να βρίσκεται ουσιαστικά υπό τον έλεγχο των τριών Προστάτιδων Δυνάμεων. Ένας άλλος δίαυλος μέσω του οποίου οι τρεις Δυνάμεις διατηρούσαν τον ουσιαστικό έλεγχο της Ελλάδας ήταν αυτός των δημόσιων οικονομικών. Κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Ανεξαρτησίας, η Ελλάδα είχε αναγκαστεί να λάβει δάνεια από δυτικοευρωπαίους τραπεζίτες, τα λεγόμενα και «δάνεια του Αγώνα». Αλλά και το ανεξάρτητο ελληνικό κράτος ήταν αναγκασμένο να συνάψει νέα δάνεια. Το υπέρογκο εξωτερικό δημόσιο χρέος που διαμορφώθηκε με αυτό τον τρόπο είχε ως 14 George Leontaritis, Greece and the First World War: From Neutrality to Intervention, 1917-1918 , Μπόλντερ, Κολοράντο: East European Mono- graphs, 1990, σ. 35-6.