Διονύσης Σαββόπουλος

ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ 23 γιε-γιε»). Για να προχωρήσει, πρέπει οπωσδήποτε ν’ αποσυναρμολογήσει την παλιά του ζωή – τις φιλίες, τις συνήθειες, τα όνειρα - κι όσοι θέλουν να τον ακολουθήσουν για να παραμείνουν ζωντανοί, πρέπει να μιμηθούν το πήδημά του στο κενό («Οι παλιοί μας φίλοι»). Την ίδια χειραφέτηση διεκδικεί κι η γλώσσα του: ωμή κι αυθάδης, απωθεί την ποιητικότητα μ’ έναν σχεδόν βάναυσο ρεαλισμό. Όμως όλη αυτή η ριζική άρνηση, αν δεν ήθελε να στραφεί στο τέλος εναντίον του εαυτού της και ν’ αυτοκα- ταστραφεί, έπρεπε να βρει μιαν έξοδο απ’ τo σκοτάδι, ένα καταφύγιο για να ζήσει τη ζωή που με τόσο απόλυτο τρόπο διεκδικούσε. Για έναν έφηβο, ο πιο αυθεντικός τέτοιος χώρος είναι ο έρωτας – ή μάλλον η ονειροπόληση ενός έρωτα εξιδανικευμένου, που εκφράζεται μ’ έναν άδολο, «καθαρό» λυρισμό («Μια θάλασσα μικρή», «Μη μιλάς άλλο γι’ αγάπη»). Κι ακόμα, η νοσταλγία ενός μυθικού κόσμου, όπου ξανακερ- δίζεται η χαμένη παιδική πίστη: ο Σαββόπουλος ανοίγει το Φορτηγό ανα- πολώντας το τσίρκο, το μπουλούκι, τους πλανόδιους λαϊκούς καλλιτέ- χνες, εξομολογούμενος, με φελινικές εικόνες, πως –«πλανόδιος» τώρα κι αυτός– κατά βάθος τέτοιου είδους καλλιτέχνες θα ήθελε να μιμηθεί, αυτή τη σπίθα του θαύματος θα ήθελε ν’ ανάψει στις καρδιές των ακρο- ατών του. Όταν η παράσταση τελειώνει και το μπουλούκι φεύγει, η ζωή σκοτεινιάζει: «Ο δικός σου πόνος/στο κατώφλι μόνος/σαν σκυλί» («Το μπουλούκι»). Στο πολιτικό πεδίο, τέλος, στο χώρο της Ιστορίας, η αγωνία για χει- ραφέτηση συντασσόταν με τη στράτευση σε ό,τι αντιπροσώπευαν οι δυνάμεις της Αριστεράς κι οι κοινωνικές διεκδικήσεις των μέσων της δεκαετίας του 1960: ΕΔΑ, Nεολαία Λαμπράκη, 1-1-4, συλλαλητήρια για την παιδεία. Τα πρώτα πολιτικά τραγούδια του Σαββόπουλου (που ως φοιτητής είχε περάσει από περιοδικά, καθοδηγήσεις και κομματικές οργανώσεις) εκφράζουν την ολόψυχη αφιέρωσή του σ’ αυτόν τον αγώνα. Στην «Αμνηστία ’64», οι εξόριστοι επιστρέφουν απ’ τα ξερονήσια με την πίκρα για τους εκτοπισμένους συντρόφους τους που βασανίστηκαν ή συνθηκολόγησαν, αλλά και για τη δική τους χαμένη ζωή – κι όμως πι- στεύουν πως γρήγορα θα τούς ακολουθήσουν «αναστημένοι χίλιοι νε- κροί». Στο «Δέντρο», η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη συμπυκνώνει τον πόνο αλλά και την ελπίδα της νίκης, ένα μέλλον που δεν θα είναι