Διονύσης Σαββόπουλος

22 ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ διαπόμπευσης, αλλά και η λύσσα να παραμείνεις ο εαυτός σου, με τον κίνδυνο να διαφθαρείς και να τρελαθείς («Ζωζώ»). Για τον κόσμο αυτό ο Σαββόπουλος δεν νιώθει καμιά κατανόηση. Θα τον αποκαθηλώσει, για να καταφέρει ν’ αποσπάσει απ’ τον άρρωστο αέρα γύρω του βαθιές σπα- σμωδικές ανάσες οξυγόνου. Η αρχετυπική κίνηση της ρήξης του εφήβου με την κοινωνία ενσάρ- κωνε, στα μέσα της δεκαετίας του 1960, ένα αίτημα συλλογικό που είχε ήδη αναφλεγεί στον αναπτυγμένο δυτικό κόσμο – το όνειρο της εκ βά- θρων ανατροπής των αστικών συνεκτικών αξιών. Η μυθολογία της είχε να επιδείξει ήδη τους δικούς της ήρωες, απ’ τον Χόλντεν Κόλφιλντ στον Φύλακα στη Σίκαλη του Τζ. Ντ. Σάλινγκερ (1951) ως τη γενιά των μπητ και την έκρηξη του ροκ εν ρολ, συνενώνοντας διαφορετικές κοινωνικές δυνάμεις γύρω απ’ το ουτοπικό αίτημα μιας πολιτικής και υπαρξιακής επανάστασης. Την ίδια εποχή, η ελληνική κοινωνία κλυδωνιζόταν από επώδυνες πολιτικές ανακατατάξεις, στην καθυστερημένη της προσπά- θεια ν’ ανοίξει τον δρόμο της δικής της δημοκρατικής χειραφέτησης. Στο Φορτηγό , οι δύο αυτές πραγματικότητες συμπλέκονται μέσα στον υπερθερμασμένο συναισθηματικό κόσμο ενός εφήβου που συμμετείχε, σωματικά και ψυχικά, και στον έναν και στον άλλον αγώνα. Η οργισμέ- νη και περιπαθής, η αδύναμη κι ασθματική φωνή του εκφράζει ακόμα και σήμερα –ακόμα κι αν ακούγεται υπερβολική ή μελοδραματική – την ανάγκη μιας βίαιης κίνησης που θα ξυπνούσε απ’ τη νάρκη του τον αληθινό του εαυτό. Στο Φορτηγό , ο Σαββόπουλος πενθεί για όσους δεν βρήκαν το κουρά- γιο ν’ αντισταθούν, για την ομορφιά που σβήνει αδιαμαρτύρητα: την ασχήμια των γονιών τους θα πληρώσουν ακριβά κάποια μέρα σα χαμένα θα σταθούν στην εκκλησιά η μαμά τους θα δακρύζει, συγγενείς, πεθερικά τα κορίτσια τα καημένα κι ούτε λέξη πια γι’ αυτά («Τα κορίτσια που πηγαίνουν δυο δυο») – και ταυτόχρονα διακωμωδεί την εξουσία και τους φορείς της κυρίαρ- χης ιδεολογίας («Σωματική ανάγκη»), καταφεύγει στο σκώμμα («Το θη- ρίο») και συμμετέχει στα σύμβολα της δυτικής διαμαρτυρίας («Βιετνάμ