Ο βίος και το έργο του Κ. Π. Καβάφη

Για τις σπουδές του Καβάφη δεν ξέρουµε πολλά πράγµατα. Είναι βέβαιο πως το σχολικό έτος 1881-2 ήταν µαθητής στο «Λύκειο Ερµής», εµπορική σχολή που διηύθυνε ο Κωνσταντί- νος Παπαζής. Εκεί φοιτούν και οι φίλοι του, Μικές Ράλλης (γιος του προέδρου της κοινότη- τας), Στέφανος Σκυλίτσης, ίσως και οι Τζων Π. Ροδοκανάκης και Κίµων Περικλής. Την ίδια χρονιά δανείζεται βιβλία από τις βιβλιοθήκες της Αλεξάνδρειας. Αρχίζει να συνθέτει ένα ιστορικό λεξικό, που θα σταµατήσει στη λέξη Αλέξανδρος. 1 1 Ι ο υ ν ί ο υ : Εξέγερση στην Αλεξάνδρεια, που καταλήγει στον βοµβαρδισµό της πόλης από τον βρετανικό στόλο. Η καταστροφή ολοκληρώνεται από πυρκαγιά. Η Χαρίκλεια Κα- βάφη µε τα παιδιά της φεύγουν για την Κωνσταντινούπολη, όπου φιλοξενούνται στο σπίτι του πατέρα της, Γεωργάκη Φωτιάδη. Το διαµέρισµά τους στην Αλεξάνδρεια καίγεται. Για το ταξίδι Αλεξάνδρεια-Κωνσταντινούπολη υπάρχει, ανέκδοτο µέχρι στιγµής, ηµερολόγιο του Καβάφη, γραµµένο στα αγγλικά, που έχει τίτλο: Constantinopoliad – an epic . Το ηµε- ρολόγιο αρχίζει την Παρασκευή, 23 Ιουνίου 1882, και τελειώνει στις 8 Ιουλίου του ίδιου χρόνου. Επιλέγουµε χαρακτηριστικά αποσπάσµατα, µεταφρασµένα στα ελληνικά, από το Λεύκωµα : 23 Ιουνίου: «Πριν από την αναχώρηση. »Η ώρα 3.30 µ.µ. O Τζων και ο Πόλης λείπουν. O Αλέξανδρος κάθεται στο τραπεζάκι µου και γράφει· ο Αριστείδης κάθεται σ’ ένα µπαούλο και διαβάζει· η µαµά είναι στο δωµά- τιό της και φτιάχνει τις βαλίτσες. Φεύγουµε την Τρίτη για την Κωνσταντινούπολη, και επι- κρατεί γενικό χάος. Συµµαζέψαµε όσα πράγµατα δεν µας ήσαν απαραίτητα και τα βάλαµε σε µια µεγάλη ντουλάπα στο δωµάτιο του Αλέξανδρου. O Τζώννης, ο Αλέξανδρος, ο Αρι- στείδης και εγώ ταχτοποιήσαµε τα πράγµατά µας ξαποστέλλοντας τα ρούχα σ’ ένα porte- manteau το οποίο έχει αρχαιολογική αξία, αφού, κατά τη µαµά, συνοδεύει την οικογένεια εδώ και 35 χρόνια, και τα ασπρόρουχα σ’ ένα τσίγκινο κιβώτιο. Έχουµε κρατήσει θέσεις στο Αυστριακό πλοίο S/S “Castore”. Αλλά, αν και έχουµε κλείσει τις θέσεις µας κι έχουµε ετοιµά- σει τα πράγµατά µας, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα φύγουµε. Πριν από µια ώρα η µαµά και ο Αλέξανδρος αποφάσισαν, πλήρεις σοβαρότητος, να µείνουν εδώ και µόλις που µετα- πείστηκαν από τις διαµαρτυρίες του Παύλου, για τον παραλογισµό της αποφάσεώς τους. O λόγος για τον οποίο το ταξίδι αυτό δεν µας φαίνεται και τόσο ευπρόσδεκτο είναι η Αδεκα- ρία. Ξεκινάµε µε κάτι πάρα πάνω από £100. Γι’ αυτό κι έχουµε κατεβάσει µούτρα και αναλο- γιζόµαστε την Κωνσταντινούπολη σαν αυτούς που λένε: “Αυτή η χώρα η µακρυνή που απ’ τη γη της κανένας ταξιδιώτης δεν γυρνά” (Cowper) 23 Ιουνίου, Παρασκευή 24 Ιουνίου: »O Παύλος επήγε από τα γραφεία της Εταιρίας του Αυστριακού πλοίου για να πάρει τα εισιτήριά µας, αλλά του είπαν να περάσει πάλι αργότερα, το απόγευµα, καθώς υπάρχει τέτοιος συνωστισµός που είναι αµφίβολο αν θα βρεθεί θέση για εµάς. O Παύλος γύρισε στο σπίτι έξαλλος και έψεξε τον Αλέξανδρο σκαιότατα για την έλλειψη θέσεων στο πλοίο, την οποία αποδίδει στην κακεντρεχή επιρροή που είχε ένας κάποιος [ 22 ] 1881-1882 1881 1882