Η Βαρκελώνη του Μανόλο

Ο Μονταλμπάν και η ανατροπή του αστυνομικού Ο Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν είναι, μαζί με τον Λεονάρντο Σάσα, ένας από τους δυο θεμελιωτές του μεσογειακού αστυνο- μικού μυθιστορήματος. Πέραν αυτού, όμως, είναι ο συγγραφέας που ανέτρεψε την κλασική δομή του είδους, το απάλλαξε από το «κυνήγι του δολοφόνου» και το μετέτρεψε σε ένα κοινωνικό μυθιστόρημα με αστυνομική πλοκή. Αν κάποιος ξένος, που μιλάει άριστα τα καστιλιάνικα, ή τα καταλανικά, χωρίς καθόλου προφορά, επισκεφτεί τη Βαρκε- λώνη και δηλώσει φανατικός αναγνώστης των μυθιστορημάτων του Μονταλμπάν, όλοι θα καταλάβουν ότι δεν είναι Καταλανός. Γιατί κανείς στη Βαρκελώνη δεν αναφέρει τον Μονταλμπάν με το επίθετο ή το πλήρες όνομά του. Όλοι τον λένε Μανόλο, ακό- μα και σήμερα, οκτώ χρόνια μετά τον θάνατό του. Ο Μανόλο συμβολίζει για τους Βαρκελωνέζους την ψυχή της Βαρκελώνης. Μπορεί κανείς να κάνει ένα κανονικό προσκύνημα, να επισκε- φθεί τα καφενεία που σύχναζε ο Μονταλμπάν, να πάει για φαγητό στο «Casa Leopoldo», στο εστιατόριο που έτρωγε και ενίοτε μαγείρευε. Η ταύτιση της Βαρκελώνης με έναν συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων (έστω και αν ο Μονταλμπάν δεν έγραφε μόνο αστυνομικά) δεν είναι καθόλου αυτονόητη σε μια πόλη που έβγαλε από τα σπλάχνα της μεγάλους ζωγράφους, όπως τον Πικάσο, τον Νταλί και τον Μιρό, και την κοσμούν τα έργα ενός μεγαλοφυή αρχιτέκτονα, του Γκαουντί. Η Βαρκελώνη του Μανόλο είναι η μια πτυχή αυτής της σχέ- σης. Η άλλη είναι η σχέση της μεγαλούπολης με το σύγχρονο αστυνομικό μυθιστόρημα. Γιατί ο Μονταλμπάν απάλλαξε τη μεγαλούπολη από τα στενά όρια του χώρου και του περιβάλ- λοντος και την κατέστησε πρωταγωνίστρια του αστυνομικού