Βαβέλ

ΒΙΕΤΝΑΜΕΖΙΚΑ ΑΥΤΟΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ Τi ế ng Vi ệ t, μερικές φορές και ti ế ng Vi ệ t Nam ή Vi ệ t ng ữ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ Τα βιετναμέζικα είναι μακράν το πιο ευρέως ομιλούμενο μέλος της αυστροασιατικής οικογένειας, που περιλαμβάνει επίσης τα χμερ, την εθνι­ κή γλώσσα της Καμπότζης. Μειονότητες μιλούν πάνω από 100 μικρότερες αυστροασιατικές γλώσσες σε όλη τη νοτιοανατολική Ασία και την ανατολική Ινδία. ΓΡΑΦΗ Λατινικό αλφάβητο, με αξιοσημείωτο αριθμό διακριτικών (τόνων). Μέχρι τις αρχές του εικοστού αιώνα χρησιμοποιούνταν ένα σύστημα γραφής με χαρακτήρες με βάση τα κινεζικά. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ Βλ. κυρίως κείμενο. ΦΘΟΓΓΟΙ Βλ. κυρίως κείμενο. ΛΕΞΕΙΣ-ΔΑΝΕΙΑ Κατά την προϊστορία η αγροτική ορολογία υιοθετήθηκε από τις γειτονικές γλώσσες Τάι. Δανείστηκαν επίσης τεράστιο αριθμό λέξεων από τις κινεζικές γλώσσες κατά τη διάρκεια μιας περιόδου δύο χιλιάδων ετών, ως τα μέσα του εικοστού αιώνα· σύμφωνα με εκτιμήσεις, το 30 με 60 τοις εκατό του βιετναμέζικου λεξιλογίου είναι κινεζικής καταγωγής. Κατά τη γαλλική αποι­ κιοκρατία υιοθετήθηκαν πολλές γαλλικές λέξεις και προσαρμόστηκαν στο βιετ­ ναμέζικο φθογγικό σύστημα και στην ορθογραφία. Σήμερα εισρέουν σιγά σιγά αγγλικές λέξεις. Για παραδείγματα, βλ. κυρίως κείμενο. ΕΞΑΓΩΓΕΣ Τα αγγλικά χρησιμοποιούν κυρίως βιετναμέζικες λέξεις για να ανα­ φερθούν σε στοιχεία της βιετναμέζικης κουλτούρας. Η πιο γνωστή ίσως να είναι το φο (ph ở ), ένα δημοφιλές πιάτο με βάση τον ζωμό. Κατά τον πόλεμο του Βιετνάμ κάποιες βιετναμέζικες λέξεις μπήκαν προσωρινά στη στρατιωτική ορο­ λογία των Αμερικανών, όπως ντι ντι ( đ i đ i), που σημαίνει «απομακρύνσου», Κουάν Καν (quân c ả nh), δηλαδή «στρατονομία», και σο μοτ (s ố m ộ t), που ση­ μαίνει «το καλύτερο» και κατά λέξη «νούμερο ένα». ΕΜΠΟΔΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΦΟΡΑ Τα βιετναμέζικα έχουν ισχυρές τοπικές ιδιομορ­ φίες όσον αφορά την προφορά και το λεξιλόγιο, αλλά όχι τη γραμματική. Για κάποιον που μαθαίνει τη γλώσσα αυτό αποτελεί σοβαρό εμπόδιο: είναι εύκολο να διακρίνει κανείς τις σημαντικές προφορές, αλλά είναι πιο δύσκολο να τις κατανοήσει, ειδικά εκείνες που ομιλούνται στον νότο. Και πράγματι, ακόμα και οι βόρειοι φυσικοί ομιλητές έχουν πρόβλημα με κάποιες από τις λιγότερο γνωστές νότιες διαλέκτους. Η προτεινόμενη τυπική προφορά αποτελεί μείγμα κάποιων νότιων και πολύ περισσότερων βόρειων χαρακτηριστικών.