Βαβέλ

BΑΒΕΛ: Ο ΓΥΡΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΣΕ 20 ΓΛΩΣΣΕΣ 28 Πιο ατίθαση σε σχέση με την πρώτη εντύπωση που έκανε αποδεί­ χθηκε κυρίως η γραμματική. Μια απλή πρόταση, όπως «Μένεις σε αυτό το όμορφο σπίτι;», παίρνει ένα πολύ διαφορετικό είδος απλότητας στα βιετναμέζικα και χρειάζονται αρκετά βήματα για να πάει κανείς από τη μία στην άλλη. Βήμα 1: Διάλεξε τη μορφή του δεύτερου προσώπου που εκφράζει σωστά το γένος, την ηλικία και τον σεβασμό. Βήμα 2: Βάλε την ανάλογη λέξη στην αρχή αρχή. Βήμα 3: Για να είναι ερωτη­ ματική η πρόταση, βάλε μια ερωτηματική λέξη στο τέλος. Βήμα 4: Άλ­ λαξε τη σειρά από «αυτό το όμορφο σπίτι» σε «σπίτι όμορφο αυτό». Και ιδού: Ch ị s ố ng ở nhà đẹ p này không? «Σχεδόν σωστό» λέει η Χουγέν. «Λείπει μόνο μία λέξη». Α, μάλιστα. Βήμα 5 λοιπόν: Το «σπίτι» πρέπει να έχει προηγουμένως κάτι μικρό που να μετατρέπει τη γενική έννοια του «οποιουδήποτε σπιτιού» στο συγκεκριμένο σπίτι για το οποίο συζητάμε. Η οριστική αντωνυμία «αυ­ τό» κάνει τη δουλειά της μια χαρά, αλλά τα βιετναμέζικα συνήθως επιμένουν ότι το ουσιαστικό θα πρέπει να έχει προηγουμένως έναν αποκαλούμενο ταξινομητή, που σε αυτή την περίπτωση είναι το c á i. Κι έτσι ανακαλύπτω σταδιακά ότι κάποιοι γραμματικοί κανόνες είναι όντως περίπλοκοι. Ο κανόνας για τους ταξινομητές είναι χαρακτηριστικό πα­ ράδειγμα, επειδή η σωστή επιλογή αυτών των ενοχλητικών μικρών λέξεων διέπεται από δεκάδες κανόνες με ακόμα πιο ενοχλητικές εξαι­ ρέσεις. Ευτυχώς, το c á i μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τα περισσότερα απτά αντικείμενα, αλλά υπάρχουν πολλές άλλες κατηγορίες, η καθεμιά από τις οποίες απαιτεί τον δικό της ταξινομητή: έναν για οχήματα, άλλον για βιβλία κι άλλον για φυτά. Υπάρχει επίσης ένας για στρογγυ­ λά πράγματα, όπως τα αυγά και οι μπάλες, κι εντάξει, το καταλαβαίνω ότι η τάξη αυτή ταιριάζει στα περισσότερα φρούτα – αλλά γιατί παίρνουν και οι μπανάνες τον ίδιο ταξινομητή; Και γιατί τα ποτάμια, τα μαχαίρια, τα μάτια και διάφορα άλλα αντικείμενα συμπεριφέρονται γραμματικά σαν να είναι ζώα; Κι έπειτα υπάρχουν και τα αυτάρκη ουσιαστικά που αντιστέκονται στους ταξινομητές. Δεν μπορώ να καταλάβω τι ορίζει αυτή την ομάδα. Μερικές γραμματικές εκπλήξεις είναι διασκεδαστικές (για μερικούς, τέλος πάντων). Για παράδειγμα, η γλώσσα του Βιετνάμ χρησιμοποιεί