Βαβέλ

20: ΒΙΕΤΝΑΜΕΖΙΚΑ 27 και οι δανεισμοί όμως παίρνουν νέα ορθογραφία για να ταιριάξουν με τη βιετναμέζικη προφορά: in-t ơ -nét, đ a-ta, b ờ l ó c (μπλογκ), gôn (γκολφ). Αν αυτές οι αλλαγές στην ορθογραφία κάνουν κάποιες αγγλικές δάνειες λέξεις δύσκολα αναγνωρίσιμες, αυτό ισχύει ακόμα περισσότε­ ρο για τις γαλλικές, που είχαν και περισσότερο χρόνο να αναμειχθούν. Κατά την εποχή της αποικιοκρατίας (τέλη δέκατου ένατου αιώνα και πρώτο μισό του εικοστού) υιοθετήθηκαν δεκάδες ή ίσως και εκατοντά­ δες λέξεις, κυρίως πολιτισμικοί νεωτερισμοί και τεχνικές καινοτομίες. Μπορείτε να αναγνωρίσετε τις ακόλουθες; Sô-cô-la, sâm banh, mù t ạ c, công-t ắ c, gi ă m bông, xi m ă ng, kem, ki- ố t, l ơ . 4 Αν στα βιετναμέζικα δεν αρέσει να δανείζονται από τη Δύση και τους αρέσει να μετατρέπουν τα λίγα αυτά που δανείζονται, τότε για κάποιον που συναντά τη γλώσσα για πρώτη φορά η δημιουργία ενός αξιοπρεπούς λεξιλογίου συνεπάγεται ότι θα ξεκινήσει περίπου από το μηδέν και θα εργαστεί σκληρά μόνο και μόνο για να χτίσει τα θεμέλια. Δεν συνειδητοποιούμε πάντα πόσο άφθονο είναι το λεξιλόγιο που έχουμε ήδη στη διάθεσή μας όταν μελετάμε γαλλικά, ισπανικά ή γερ­ μανικά, από το organisation στο hygiene και από το algebra στο yogurt . 5 Ομολογουμένως, το πιάτο δεν είναι γεμάτο με τόσο πολλά καλούδια όταν φτάνουμε στα γλωσσικά όρια της Ευρώπης, αλλά δεν είναι και άδειο, χάρη σε αιώνες πολιτισμικής διασταυρωμένης επικονίασης: η αγγλική λέξη manager και η γαλλική λέξη paysage (που σημαίνει «τοπίο») είναι παρούσες τόσο στα ρωσικά όσο και στα τουρκικά. Ακόμα και σε γλώσσες πιο μακρινές, όπως τα σουαχίλι, τα ταμίλ και τα μαλαϊκά, δεν είναι καθόλου σπάνιες οι λέξεις ευρωπαϊκής προέλευσης. Και με τα αραβικά, που φαίνονται τόσο ξένα στους αγγλόφωνους, αιώνες ανταλ­ λαγών έχουν δημιουργήσει περισσότερα κοινά στοιχεία απ’ όσα συνή­ θως πιστεύουμε (βλ. κεφάλαιο 5). Στα βιετναμέζικα, από την άλλη, έχουμε να αντιμετωπίσουμε τα mù t ạ c και sâm banh. 4 Οι γαλλικές πηγές για τις βιετναμέζικες δάνειες λέξεις είναι: chocolat, champagne, moutarde, contact, jambon, ciment, crème, kiosque και bleu (Σ.τ.Σ.). 5 Το πρώτο ζευγάρι λέξεων είναι ελληνικής προέλευσης ( οργανισμός, υγιεινή ), ενώ το δεύτερο αραβικής ( άλγεβρα ) και τουρκικής ( γιαούρτι ) (Σ.τ.Μ.).