Βαβέλ

BΑΒΕΛ: Ο ΓΥΡΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΣΕ 20 ΓΛΩΣΣΕΣ 26 δεκαετίες σοβιετικής συμμαχίας, τα κινεζικά 3 παρέμειναν η κύρια πηγή δανεισμού μέχρι και μετά τα μέσα του εικοστού αιώνα. Ήταν ζήτημα εν μέρει μιας συνήθειας 2.000 ετών και εν μέρει φωνητικής συγγένειας, κάτι που καθιστούσε εύκολο τον δανεισμό από τα κινεζικά. Βέβαια, οι κινεζικές λέξεις μού ήταν εξίσου άγνωστες με τις βιετναμέζικες. Υπήρχε τουλάχιστον μια εξαίρεση, όπως επισημαίνει η Χουγέν: η βιετναμέζικη λέξη hi ệ n đạ i προκύπτει από την ίδια κινεζική λέξη όπως και η κορεα­ τική μάρκα Hyundai. Το κοινό τους νόημα είναι «σύγχρονος». Για μισό λεπτό: μα όλες οι βιετναμέζικες λέξεις υποτίθεται πως ήταν σύντομες και μονοσύλλαβες! Απ’ ό,τι φαίνεται, μόνο φαινομενικά ισχύει αυτό. Υπάρχουν χιλιάδες που αποτελούνται από δύο συλλαβές, μερικές φορές και περισσότερες. Απλώς η κάθε συλλαβή γράφεται ξεχωριστά – παρακαταθήκη από την εποχή που η γλώσσα γραφόταν με χαρακτή­ ρες κινεζικού στιλ, ένας χαρακτήρας για κάθε συλλαβή. Η ίδια ομάδα γραμμάτων με κενά στην κάθε πλευρά μπορεί να είναι λέξη ή συλλαβή, ανάλογα με το πλαίσιο. Είναι σαν να γράφαμε εμείς το πλαίσιο ως «πλαί σι ο» και το πρωτόκολλο ως «πρω τό κολ λο». Είναι εντυπωσιακό πόσο λίγες λέξεις έχουν δανειστεί τα βιετναμέ­ ζικα από τα ρωσικά: βρήκα μόνο διεθνισμούς όπως «κουλάκος», «σο­ βιέτ», «ρούβλι» και «τσάρος» (cu-l ắ c, xô vi ế t, r ú p, sa hoàng – κατά λέξη «τσάρος αυτοκράτορας»). Το αγαπημένο μου είναι το «μαρξισμός-λενι­ νισμός»: ch ủ ngh ĩ a M á c-Lênin. ΜακΛένιν! Η βιετναμέζικη σημαία δεί­ χνει ένα χρυσό αστέρι με το τυπικό κόκκινο φόντο των περισσότερων μακλενινιστικών κρατών – αλλά, όποτε τη βλέπω πλέον, εμφανίζονται στα μάτια μου οι χρυσές αψίδες του ΜακΠρόχειρου φαγητού. Από τη στιγμή που το Βιετνάμ έχει ανοίξει τις πύλες σε μια παγκόσμια οικονομία στην οποία κυριαρχούν τα αγγλικά, υπάρχουν κάποιες λέξεις από εκείνη τη γλώσσα που απαντώνται πλέον στα βιετναμέζικα, π.χ. internet , photocopy , data , blog και golf . Πρόκειται όμως για ψιχάλα, όχι για κατακλυσμό. Γηγενείς όροι χρησιμοποιούνται για αγγλικές λέξεις όπως website , cyberspace και app , που αλλού είναι ευρέως διαδεδομένες. Ακόμα 3 Χρησιμοποιώ τη λέξη «κινεζικά» επειδή τα μανδαρινικά δεν αποτελούν την κύρια πηγή δανεισμού των βιετναμέζικων. Οι γλώσσες της νότιας Κίνας έχουν παίξει πιο σημαντικό ρόλο (Σ.τ.Σ.).