Αθήνα 1204-1456: Τα άγνωστα χρόνια

ΑΠΟ ΤΗ ΜΥΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ ΕΩΣ ΤΗ ΦΡΑΓΚΟΚΡΑΤΙΑ 47 του Ερέχθειου) ανεγέρθηκε η Αγία Τριάδα. Επίσης, από τα ερείπια του Ασκληπιείου ανοικοδομήθηκε η εκκλησία των Αγίων Αναργύρων (6ος αιώνας) και ο αρχαίος ναΐσκος της Αγροτέρας Αρτέμιδος (πλησίον της σύγχρονης περιοχής του Μετς) μετονομάστηκε σε Παναγία της Πέτρας. Παρόμοια τύχη είχε και η νότια πτέρυγα των Προπυλαίων της Ακρό- πολης, η οποία διαμορφώθηκε καταλλήλως για τη λατρεία των Φρουρών Αρχαγγέλων (10ος αιώνας), ενώ το σπήλαιο του Πανός (στη βορειο- δυτική πλαγιά του Ιερού Βράχου) αφιερώθηκε στη μνήμη του Αγίου Αθανασίου. Επίσης, στο σπήλαιο-χορηγικό μνημείο του Θρασύλλου λατρεύτηκε η Παναγία η Σπηλιώτισσα και στο Ωδείο Ηρώδου του Ατ- τικού ανεγέρθηκε η βασιλική του Αγίου Ανδρέα. Τέλος, το Ωρολόγιο του Κυρρήστου (Αέρηδες) μετατράπηκε σε Βαπτιστήριο, και στη Βιβλι- οθήκη του Αδριανού, κατασκευάστηκε η τετράκογχη εκκλησία της Με- γάλης Παναγιάς, η οποία πιθανότατα ήταν ο καθεδρικός ναός των Αθηνών, ενώ στη βραχώδη βάση του Άρειου Πάγου ενσωματώθηκε ένας μικρός πρωτοχριστιανικός ναός αφιερωμένος στον Άγιο Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη. Ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι στις περισσότε- ρες περιπτώσεις μετατροπής των αρχαίων ιερών σε χριστιανικούς ευ- κτήριους οίκους παρατηρείται η τάση διατήρησης του παραδοσιακού λατρευτικού χαρακτήρα του χώρου με την αλλαγή της ειδωλολατρικής αφιέρωσης σε αντίστοιχη χριστιανική (π.χ. ο ναός της Παρθένου Αθη- νάς σε αυτόν της Παρθένου Μαρίας, το Ασκληπιείο με προστάτη τον ομώνυμο θεό της υγείας σε ναό των χριστιανών προστατών της υγείας Αγίων Αναργύρων, ο ναΐσκος των χθονίων θεοτήτων Δήμητρας και Κόρης πλαισιώθηκε με ένα από τα πρώτα χριστιανικά κοιμητήρια της Αθήνας κ.ο.κ.). Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η νέα θρησκεία δεν αλλοίωσε άρδην την τύποις λαϊκή παράδοση, αλλά ευέλικτα την εγκόλπωσε, ώστε να βρει μεγαλύτερο έρεισμα στις λαϊκές μάζες. Ξένοι και αλλόθρησκοι εξυμνούν την Αθήνα Στα μέσα του 12ου αιώνα, η Αθήνα ήταν μία «πολυάνθρωπη πόλη, η οποία περιβαλλόταν από κήπους και καλλιεργημένα κτήματα», όπως αναφέρει ο Άραβας γεωγράφος Εδρισή (1099-1166), ενώ ο Πατριάρ-