Αθήνα 1204-1456: Τα άγνωστα χρόνια

ΑΘΗΝΑ 1204-1456: ΤΑ ΑΓΝΩΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ 36 αποστέλλουν έναν χρυσό στέφανο σε κάθε νεοεστεμμένο αυτοκράτορα, σε ένδειξη πίστης και υποταγής στον ελέω Θεού ηγεμόνα τους. Επίσης, οι Αθηναίοι είχαν το προνόμιο να εκλέγουν έναν συντοπίτη τους για διοικητή τους, ενώ ουδείς υπάλληλος του κράτους είχε τη δυνατότητα να επισκεφθεί επισήμως την πόλη δίχως προηγουμένως να έχει λάβει σχετική γραπτή άδεια εισόδου από τον Στρατηγό του θέματος. Εντούτοις, οι κατά καιρούς ανώτεροι βυζαντινοί αξιωματούχοι έκαναν κατάχρηση της εξουσίας τους, παραβιάζοντας ορισμένα εκ των προνομίων των Αθηναίων. Τον 10ο αιώνα, τα παραπάνω φαινόμενα εντάθηκαν, με αποτέλεσμα το ξέσπασμα εξέγερσης το 1040. Τότε, ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Δ ΄ Παφλαγόνας διέταξε το στρατιωτικό σώμα των Βαράγγων (Νορμανδών) με επικεφαλής τον Αράλδο Γ ΄ τον Αδίστακτο (1015-1066) να καταστεί- λει τη στάση. Έτσι, ο Πειραιάς κυριεύθηκε προσωρινώς από τους Βα- ράγγους, οι οποίοι λεηλάτησαν την πόλη, ενώ ο Αράλδος άφησε τη «σφραγίδα» του περάσματός του με μία εγχάρακτη επιγραφή στα ρου- νικά επί της βάσης του μαρμάρινου λέοντα που κοσμούσε έως τότε την κεντρική αποβάθρα του λιμανιού. Ωστόσο, οι Νορμανδοί εντυπωσιά- σθηκαν τόσο πολύ από τα αρχαία μνημεία και το φυσικό κάλλος της Αθήνας, που διέδωσαν τη φήμη της σε όλες τις χώρες γύρω από τη Βόρεια Θάλασσα μέχρι και την Ισλανδία. Μάλιστα, χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα ενός σκανδιναβικού χειρογράφου, στο οποίο ανα- φέρεται το εξής: «Η Αθήνα δικαίως αποκαλείται μήτηρ των επιστημών... Καμία ελληνική πόλη δεν είναι πιο λαμπρή και πιο όμορφη από αυτήν...» ( Liber Guidonis , 11ος αιώνας). Επίσης, σε αυτό εξυμνείται η Αθήνα ως «η μητέρα της φιλοσοφίας και της ρητορικής» και περιγράφεται με θαυμασμό ο αέναος λύχνος, ο οποίος βρισκόταν στον «υπό του Ιάσονα κατασκευασθέντα λαμπρό ναό της Θεοτόκου» (δηλαδή τον Παρθενώνα). Παρόμοιες δε περιγραφές εντοπίζονται και στις περιηγητικές αναφορές του Ισλανδού προσκυνητή προς τους Αγίους Τόπους Σαϊβούλφου ( Saewulfi Itinerarium Ηierosolymitanum , Παρίσι, 1839), ο οποίος επι- σκέφθηκε την Αθήνα μεταξύ των ετών 1102-1103. Γενικότερα, κατά το πέρασμα των αιώνων, η Αττική δέχθηκε τις επιδρομές διαφόρων βαρβαρικών φυλών, δίχως όμως ποτέ να αλωθεί η Ακρόπολη.