Αθήνα 1204-1456: Τα άγνωστα χρόνια

ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ 15 αιώνα. Το ακόμα πιο ενδιαφέρον ήταν η εύρεση πληροφοριών για έναν αντίστοιχο πύργο στην ανατολική πλευρά της Ακρόπολης, ο οποίος γκρεμίστηκε πολύ νωρίτερα, δίχως όμως να σώζεται κάποιο φωτογρα- φικό τεκμήριό του. Την ίδια χρονική περίοδο, επισκέφθηκα τη Μονή Δαφνίου, όπου με έκπληξη αντίκρισα τη μνημειώδη γοτθική είσοδο του μοναστηριού, καθώς και μαρμάρινες σαρκοφάγους ιπποτών, τοπο- θετημένες στον εσωτερικό αύλειο χώρο της Μονής. Όλα τούτα, αν και ήταν ελάχιστα δείγματα, μου προξένησαν το ενδιαφέρον, γιατί μαρτυ- ρούσαν μία ιστορική περίοδο καθόλου γνωστή και προβεβλημένη στο ευρύ κοινό. Επρόκειτο για τα τελευταία λείψανα μίας εποχής για την οποία δεν γίνεται καμία αναφορά στα σχολικά εγχειρίδια, αλλά και δεν υπάρχει κάποια σχετική βιβλιογραφική πηγή. Ψάχνοντας, λοιπόν, να βρω πληροφορίες για την προέλευση αυτών των μη βυζαντινών αλλά ούτε και αρχαιοελληνικών μνημείων, δεν κατάφερα να εντοπίσω κανένα βιβλίο που να αναφέρεται διεξοδικά και αποκλειστικά στην Αθήνα και τους Λατίνους άρχοντές της. Μία επι- γραμματική αναφορά εντόπισα στο τρίτομο έργο του διακεριμένου Άγ- γλου βυζαντινολόγου Στήβεν Ράνσιμαν, ο οποίος περιορίστηκε μόνον σε λίγες αράδες σε ό,τι αφορά την παρουσία των Σταυροφόρων στην Αθήνα (πρωτότυπη έκδοση 1951-54 και ελληνική το 2006). Ο επόμε- νος βιβλιογραφικός σταθμός μου ήταν το επίσης τρίτομο έργο του Γερ- μανού ιστορικού Φερδινάνδου Γρηγορόβιου, ο οποίος συνέγραψε την ιστορία της πόλης των Αθηνών με τον β ΄ τόμο του αφιερωμένο στο Δουκάτο των Αθηνών. Το πρωτότυπο έργο κυκλοφόρησε το 1889 και η πρώτη μεταφρασμένη στην ελληνική έκδοσή του δημοσιεύτηκε το 1904. Όπως γίνεται αντιληπτό, πέρασαν περισσότερα από 130 χρόνια και μέχρι τούδε κανένα επιστημονικό εγχειρίδιο δεν εκδόθηκε με κε- ντρικό θέμα την Αθήνα της εποχής της Φραγκοκρατίας με το οποίο να προάγεται η επιστημονική γνώση επί του εν λόγω θέματος. Συνεπώς, το παρόν πόνημα φιλοδοξεί να καλύψει αυτό ακριβώς το βιβλιογραφικό κενό, αποσκοπώντας στην πρόκτηση της ολοκληρωμέ- νης γνώσης για την ιστορία της ελληνικής πρωτεύουσας. Τα τελευταία 130 χρόνια, η αρχαιολογική σκαπάνη έχει φέρει στο φως αμύθητους πολιτισμικούς θησαυρούς και οι εξειδικευμένοι τεχνίτες έχουν αναστη-