Αρχαία Ελληνικά (Γ' Λυκείου - Ομάδα Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών)

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΓΙΑΤΙ ΦΙΛΟΣΟΦΕΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ; AΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ | Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ 91 1η Β. Ας εμβαθύνουμε στο νόημα του κειμένου 1 Ο Αριστοτέλης θεωρεί τη φιλοσοφία ὡς μόνην οὖσαν ἐλευθέραν τῶν ἐπιστημῶν. Ποια έννοια δίνει στο επίθετο ἐλευθέρα; Με ποια αναλογία υποστηρίζει την άποψή του; Βλέπε Αναλυτική Ερμηνευτική Προσέγγιση, σχολιασμός στο: Δῆλον οὖν ὡς δι’ οὐδεμίαν αὐτὴν ζητοῦμεν χρείαν ἑτέραν, ἀλλ’ ὥσπερ ἄνθρωπος, φαμέν, ἐλεύθερος ὁ αὑτοῦ ἕνεκα καὶ μὴ ἄλλου ὤν, οὕτω καὶ αὐτὴν ὡς μόνην οὖσαν ἐλευθέραν τῶν ἐπι- στημῶν· μόνη γὰρ αὕτη αὑτῆς ἕνεκέν ἐστιν . 2 Γιατί ο φιλόμυθος είναι και κατά κάποιον τρόπο και φιλόσοφος για τον Αριστοτέλη; Διερευνήστε τη σχέση μύθου και φιλοσοφικού στοχασμού στην αρχαία ελληνική φιλο- σοφία. Βλέπε Αναλυτική Ερμηνευτική Προσέγγιση, σχολιασμός στο: διὸ καὶ ὁ φιλόμυθος φιλόσοφός πώς ἐστιν· ὁ γὰρ μῦθος σύγκειται ἐκ θαυμασίων. Γ. Για τη γλώσσα του κειμένου 1 Αφού εντοπίσετε τα έναρθρα απαρέμφατα, να μελετήσετε στο κείμενο την ονοματική και ρηματική λειτουργία του καθενός. Στο δοθέν απόσπασμα ο Αριστοτέλης κάνει ευρεία χρήση έναρθρων απαρεμφάτων ( τὸ θαυμάζειν, τὸ φεύγειν τὴν ἄγνοιαν, τὸ εἰδέναι, τὸ ἐπίστασθαι ), αντί των αντίστοιχων αφηρημένων ουσιαστικών. Με αυτή την υφολογική επιλογή επιδιώκει να δώσει έμ- φαση στον ενεργητικό και προσωπικό χαρακτήρα της φιλοσοφικής δραστηριότητας και με έμμεσο τρόπο αναφέρεται συγχρόνως στην ιστορικότητα της φιλοσοφίας. • διὰ τὸ θαυμάζειν: εμπρόθετος προσδιορισμός της αιτίας στο ἤρξαντο φιλοσοφεῖν . Παρουσιάζει τον λόγο για τον οποίο ξεκίνησαν οι άνθρωποι να φιλοσοφούν. • διὰ τὸ φεύγειν τὴν ἄγνοιαν: εμπρόθετος προσδιορισμός της αιτίας στο ἐφιλοσόφη- σαν . Παρουσιάζει τον λόγο για τον οποίο οι άνθρωποι ανέπτυξαν τη φιλοσοφία. • διὰ τὸ εἰδέναι: εμπρόθετος προσδιορισμός της αιτίας (τελικού αιτίου) στο ἐδίωκον . Παρουσιάζει τον λόγο για τον οποίο οι άνθρωποι επεδίωκαν τη γνώση. • τὸ ἐπίστασθαι: αντικείμενο στο απαρέμφατο εἰδέναι . Παρουσιάζει τον στόχο της γνώσης για τη φιλοσοφία, που δεν είναι άλλος από την ίδια τη γνώση. 2 Να αναζητήσετε στο κείμενο όλους τους τρόπους αιτιολόγησης. Τι αιτιολογούν κάθε φορά οι συγκεκριμένες εκφράσεις/συντακτικές δομές; Το δοθέν απόσπασμα εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο γάρ , ο οποίος αιτιολογεί την αμέσως προηγούμενη φράση: Ὅτι δ’ οὐ ποιητική (η φιλοσοφία), δῆλον καὶ ἐκ τῶν πρώτων φιλοσοφησάντων . Επομένως στο παρόν απόσπασμα ο φιλόσοφος επιχειρη- ματολογεί για να αποδείξει τον μη χρηστικό χαρακτήρα της φιλοσοφίας. • διὸ καὶ ὁ φιλόμυθος φιλόσοφός πώς ἐστιν : Αιτιολογεί γιατί όποιος αγαπά τους