Αρχαία Ελληνικά (Γ' Λυκείου - Ομάδα Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών)

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Η ΑΝΤΊΛΗΨΗ ΓΙΑ ΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΊΑ: […] ΤΟΥ ΑΝΘΡΏΠΟΥ 88 AΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ | Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ 1η την πληρέστερη βίωση του φιλοσοφικού στοχασμού με την καθεαυτή γνώση και την ελευθερία. Η σύνδεση των περιόδων λόγου αποκαλύπτει την ίδια την πορεία εξέλιξης της φιλοσοφικής σκέψης, με τρόπο ορθολογικό και αιτιολογικό, καθώς η αιτιολογική και συμπερασματική σύνδεση ακολουθεί την πορεία εξέλιξης της σκέψης του φιλοσόφου είτε οδηγώντας σε μία νέα σκέψη είτε επιβεβαιώνοντας τις υποθέσεις του. Ωστόσο, επειδή πρόθεσή του είναι να περιγράψει και την ιστορική πορεία της φιλο- σοφίας, ώστε να φωτίσει εναργέστερα την απαρχή της, χρησιμοποιεί εκφραστικά μέσα που καταδεικνύουν την ιστορικότητα της φιλοσοφίας στη διαχρονία και τη συγχρονία της. Χαρακτηριστική είναι, αρχικά, η χρήση του επιρρήματος νῦν , με το οποίο η αρχή του φιλοσοφεῖν τίθεται στη συγχρονία της, εφόσον κάθε στιγμή, σε οποιοδήποτε παρόν, μπορεί κάποιος, με αφετηρία την έκπληξη, τον θαυμασμό και την περιέργεια, να αρχίσει να φιλοσοφεί. Στη συνέχεια η αιτιατική τὸ πρῶτον τοποθετεί την έναρξη του φιλοσοφεῖν στη διαχρονία της, εφόσον σε κάποια δεδομένη χρονική στιγμή στο παρελθόν, πάλι με την ίδια αφορμή, την έκπληξη, τον θαυμασμό και την περιέργεια, εμφανίστηκαν οι πρώ- τοι φιλόσοφοι. Επισημαίνουμε ακόμα ενδεικτικά για τη δήλωση της συγχρονίας και της διαχρονίας: α. τη χρήση επιρρηματικών χρονικών προσδιορισμών ( καὶ νῦν καὶ τὸ πρῶτον, ἐξ ἀρχῆς, εἶτα ), β. τη διπλή χρήση του ρήματος ἄρχομαι (ἤρξαντο, ἤρξατο ), γ. τη ρητή αναφορά στο συμβεβηκός , δηλαδή στο ιστορικό συμβάν, δ. την ευρεία χρήση ιστορικών χρόνων. Στη συνέχεια εξάλλου του κεφαλαίου ο Αριστοτέλης θα προβεί σε μια ιστορική και κριτική ανάλυση της συνεισφοράς των προγενέστερων από αυτόν φιλοσόφων και στο- χαστών στη φιλοσοφία. Το δοθέν απόσπασμα εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο γάρ , ο οποίος αιτιολογεί την αμέσως προηγούμενη φράση: Ὅτι δ’ οὐ ποιητική (η φιλοσοφία), δῆλον καὶ ἐκ τῶν πρώτων φιλοσοφησάντων . Επομένως στο παρόν απόσπασμα ο φιλόσοφος επιχειρημα- τολογεί για να αποδείξει τον μη χρηστικό χαρακτήρα της φιλοσοφίας. Και στη συνέχεια γίνεται ευρεία χρήση αιτιολογικών και συμπερασματικών συνδέσμων στις περιόδους και στις ημιπεριόδους ( γάρ, διό, ὥστε, οὖν ), προκειμένου να παρουσιαστούν αιτιολογημένα τα διαδοχικά βήματα της σκέψης του φιλοσόφου. Στο δοθέν απόσπασμα ο Αριστοτέλης κάνει ευρεία χρήση έναρθρων απαρεμφάτων ( τὸ θαυμάζειν, τὸ φεύγειν τὴν ἄγνοιαν, τὸ εἰδέναι, τὸ ἐπίστασθαι ) αντί των αντίστοιχων αφη- ρημένων ουσιαστικών. Με αυτή την υφολογική επιλογή επιδιώκει να δώσει έμφαση στον ενεργητικό και προσωπικό χαρακτήρα της φιλοσοφικής δραστηριότητας και με έμμεσο τρόπο αναφέρεται συγχρόνως στην ιστορικότητα της φιλοσοφίας. Η επιλογή των ρημάτων ἐδίωκον, ζητεῖσθαι, ζητοῦμεν δείχνει την πρόθεση του Αρι- στοτέλη να παρουσιάσει την πιεστική ανάγκη προς το φιλοσοφεῖν , την έμφυτη ροπή του ανθρώπου που τρέφεται από την εξωτερική παρατήρηση των θαυμαστών, χωρίς ωστόσο