Αρχαία Ελληνικά (Γ' Λυκείου) - Τρίτος Τόμος

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ EIΣΑΓΩΓΗ 12 AΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ | Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ βλαβερό, το δίκαιο και το άδικο. Η ηθική διάσταση των ανθρωπίνων σχέσεων μόνο μέσα στο λογικό περιβάλλον της κοινωνίας νοηματοδοτείται και αξιολογείται. 4 Τι αντικατοπτρίζει για τους αρχαίους Έλληνες ο τρόπος οργάνωσης της ζωής τους; || Σχολικό βιβλίο, σελ. 151 || Η λογικότητα και ηθικότητα της κοινωνικής ζωής και των πολιτικών σχέσεων αντικατο- πτρίζει για τους αρχαίους Έλληνες την κοσμική λογικότητα, δηλαδή την αρμονία, την ισορροπία και την ευταξία των κινήσεων στον κόσμον . Η σοφία της φύσης αλλά και οι νόμοι που διέπουν σταθερά τους λόγους-σχέσεις μεταξύ των ουρανίων σωμάτων, αυ- τοί που ρυθμίζουν και εξασφαλίζουν μιαν αταλάντευτη σταθερότητα στον χώρο και τον χρόνο, γίνονται για τους αρχαίους Έλληνες πρότυπο των ανθρώπινων νόμων. Οι νόμοι αυτοί καλούνται να εξασφαλίσουν μιαν αντίστοιχη προς τον κόσμον κοινωνική αρμο- νία. Αν, όμως, δημιουργός των κοσμικών νόμων είναι ο θεός ή η φύση, δημιουργός των νόμων της κοινωνίας είναι ο ίδιος ο άνθρωπος. Για τον Αριστοτέλη αυτό το δημιούργη- μα, η αυτοθέσμιση της πολιτικής κοινότητας, συμπυκνούται στο πολίτευμα . 5 Τι είναι το πολίτευμα; Πώς διακρίνονται και πώς αξιολογούνται τα πολιτεύματα; || Σχολικό βιβλίο, σελ. 151-2 || Για τον Αριστοτέλη η αυτοθέσμιση της πολιτικής κοινότητας, συμπυκνούται στο πολί- τευμα . Το πολίτευμα είναι το σύνολο των νόμων και των θεσμών, αλλά και ο αντίστοι- χος προς αυτούς τους νόμους και θεσμούς τρόπος ζωής μέσα στην πόλη-κράτος. Πολιτεύματα υπάρχουν –επισημαίνει ο φιλόσοφος– πολλά και τρόποι κοινωνικής ζωής αντίστοιχα πολλοί. Καθοριστικοί παράγοντες συνδεμένοι με το πολίτευμα είναι η εξουσία και το συμφέρον. Έτσι, κριτήριο διάκρισης των πολιτευμάτων είναι το ποιος ασκεί την εξουσία: ο ένας, οι λίγοι ή οι πολλοί· και κριτήριο αξιολόγησής τους είναι το ποιου το συμφέρον υπηρετεί το καθένα: ενός, λίγων ή όλων. Κατεξοχήν, όμως, και άριστο πολίτευμα, αυτό και μόνο για το οποίο θα ταίριαζε απόλυτα η λέξη πολιτεία , είναι εκείνο που έχει ως κύτταρά του όντως πολίτες, ελεύθερους ανθρώπους που συμμετέχουν στα κοινά και παίρνουν αποφάσεις για τη ζωή τους, αποβλέποντας στη συλλογική ευτυχία. 6 Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της αριστοτελικής πολιτείας; Ποια πόλη-κράτος αποτέ- λεσε το πλαίσιο σημείο αναφοράς για τις πολιτειακές αντιλήψεις του Αριστοτέλη; || Σχολικό βιβλίο, σελ. 152 || Στην αριστοτελική πολιτεία την εξουσία την έχουν οι πολλοί και κυρίαρχη είναι η αρχή της πλειοψηφίας μεταξύ των πολιτών, των ελεύθερων ενήλικων ανδρών που έχουν κατοχυρωμένα πολιτικά δικαιώματα. Και ο Αριστοτέλης στοχάζεται την πολιτεία με βάση όσα ισχύουν για τους Αθηναίους πολίτες: στην αρχαία Αθήνα οι ανήλικοι, οι γυναίκες, οι δούλοι και οι μέτοικοι δεν αποτελούν πολίτες.