Αρχαία Ελληνικά (Γ' Λυκείου) - Τρίτος Τόμος

AΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ | Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ 11 Εισαγωγή 1 Σε ποιο πλαίσιο αναπτύσσεται και αξιολογείται η ηθική συμπεριφορά του ανθρώ- που; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά αυτού του πλαισίου; || Σχολικό βιβλίο, σελ. 151 || Σύμφωνα με τη διδασκαλία του Αριστοτέλη, το πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύσσεται και αξιολογείται η ηθική συμπεριφορά του ανθρώπου είναι η πόλις –το είδαμε στην προηγούμενη Θεματική Ενότητα (Ενότητα Δ). Ασφαλώς ο φιλόσοφος έχει υπόψη του κυρίως το πολιτειακό μοντέλο της αρχαιοελληνικής πόλης-κράτους. Η πόλις είναι μια συγκεκριμένη μορφή κοινωνίας, εξελικτική τελειοποίηση πρότερων και ατελών κοι- νωνικών μορφωμάτων, του οἴκου και της κώμης . Δεν αποβλέπει όμως, όπως αυτά, μόνο στην επιβίωση των μελών της αλλά και στη συλλογική και ατομική ευτυχία των πολιτῶν , δηλαδή των συμπολιτών (αυτή είναι η αρχαία σημασία της λέξης πολίτης ). Η συλλογική εὐδαιμονία υπηρετείται από τη σχετική αυτάρκεια, αυτονομία και αυτο- διοίκηση (ελευθερία), που χαρακτηρίζουν την αρχαιοελληνική πόλη. 2 Πώς συνδέονται οι μορφές κοινωνικής οργάνωσης του ανθρώπου με τη φύση; || Σχολικό βιβλίο, σελ. 151 || Καθώς οι πρότερες μορφές κοινωνικής οργάνωσης, ο οἶκος και η κώμη , συστήνονται με φυσικό τρόπο, η εξέλιξή τους και η τελειότερη μορφή κοινωνίας, η πόλις , είναι επίσης ένα φυσικό δημιούργημα. Εξάλλου, το κύτταρό της, ο πολίτης, είναι πολιτικὸν ζῷον εκ φύσεως: ζωντανό ον που η φύση του προϋποθέτει πολυποίκιλες σχέσεις ανταλλαγών και αλληλεπίδρασης μεταξύ των μελών αυτής της οργανωμένης κοινω- νίας. Αυτό ακριβώς το πλέγμα σχέσεων είναι που συστήνει την πόλιν . 3 Ποιο είναι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των σχέσεων των πολιτών μεταξύ τους; || Σχολικό βιβλίο, σελ. 151 || Δεν πρόκειται απλώς για σχέσεις αλληλεπίδρασης σαν αυτές που αναπτύσσουν τα ζώα μεταξύ τους και με το περιβάλλον· οι σχέσεις των πολιτών έχουν έλλογο χαρα- κτήρα: υποστηρίζονται από τον λόγον , τη λογική και τη γλώσσα. Η λογικότητα του ανθρώπου είναι η άλλη όψη της πολιτικής του φύσης. Αυτή, εξάλλου, είναι και μια παλιά σημασία της αρχαιοελληνικής λέξης λόγος : σχέση. Μέσω του λόγου οι άνθρωποι σημασιοδοτούν, κατανοούν και σημαίνουν διακρί- σεις που αποτελούν συστατικό πυρήνα της πολιτικής κοινωνίας: το ωφέλιμο και το