Αρχαία Ελληνικά (Γ' Λυκείου) - Τρίτος Τόμος

AΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ | Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ 29 ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ H ΠΟΛΙΣ 16η Για τη διατύπωση του συμπεράσματος νοείται ένας άλλος συλλογισμός: 1η Προκείμενη: Κάθε μορφή κοινωνικής συνύπαρξης αποβλέπει σε ένα αγαθό, ανώτερο ή κατώτε- ρο, ανάλογα με τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της (αυτό απορρέει από τη φράση του κειμένου: τοῦ γὰρ εἶναι δοκοῦντος ἀγαθοῦ χάριν πάντα πράττουσι πάντες ). 2η Προκείμενη: Η πόλη είναι ανώτερη από όλες τις μορφές κοινωνικής συνύπαρξης. Συμπέρασμα: Επομένως η πόλη αποβλέπει στο ανώτερο από όλα τα αγαθά. Είναι φανερό πως ο φιλόσοφος ακολουθεί πορεία από τα γενικά στα επιμέρους (παραγωγική συλλογιστική πορεία). Ἡ δ’ ἐκ πλειόνων κωμῶν κοινωνία τέλειος πόλις Η κοινότητα που αποτελείται από περισσότερες κώμες και αποτελεί το τέλος τους χαρα- κτηρίζεται από τον Αριστοτέλη ως τέλειος πόλις . Η λέξη τέλος στην αρχαία ελληνική δή- λωνε τον σκοπό για τον οποίο είναι πλασμένο το καθετί, τον προορισμό του, δήλωνε τη στιγμή της τελείωσης, της ακμής, της ολοκλήρωσης. Στη συγκεκριμένη περίπτωση της πόλης, το επίθετο τέλεια, που της αποδίδεται, δηλώνει την ολοκλήρωση του εξελικτικού κύκλου των κοινωνικών οντοτήτων ( οἰκία g κώμη g πόλις )· αυτή η στιγμή της ολοκλή- ρωσης δηλώνει και το τέλος της εξέλιξης, που δεν οδηγεί όμως σε μια τελική φθορά αλλά σε μια τελική ολοκλήρωση. Η πόλις είναι το σημείο της ολοκλήρωσης του εξελικτικού κύκλου, επειδή αυτή, στην ουσία, πέτυχε τελικά την ύψιστη αυτάρκεια, είτε σε σχέση προς τα πιο αναγκαία ( Πολιτικά 1326b) είτε σε σχέση προς την ευδαίμονα ζωή ( Πολιτικά 1280b). Η πολιτική αυτή κοινωνία, η πόλη-κράτος, έχει φτάσει στο ανώτατο όριο μιας πραγματικά ολοκληρωμένης αυτάρκειας, η οποία δεν περιορίζεται στην οικονομική ανε- ξαρτησία της, αλλά εννοείται γενικότερα και συνδέεται με το εὖ ζῆν . Η πόλη δεν αποκτά μόνο οικονομική ανεξαρτησία, αλλά επιδιώκει και επιτυγχάνει την ευδαιμονία, την ανώ- τερη υλικά, κοινωνικά, ηθικά, πολιτικά, πολιτισμικά ζωή. Η αυτάρκεια της πόλεως και η ευδαιμονία της, το εὖ ζῆν , αποτελούν δύο άμεσα συνδεόμενες έννοιες· η αυτάρκεια απο- τελεί τη βασική προϋπόθεση της ευδαιμονίας. «Ο Αριστοτέλης καταπιάνεται με το ζήτημα in medias res δηλώνοντας ότι, εφόσον κάθε κοινωνία αποσκοπεί σε κάποιο αγαθό, το κράτος, που είναι η υπέρτατη και καθολι- κή μορφή κοινωνίας, πρέπει να αποσκοπεί στο υπέρτατο αγαθό. Η τελεολογική αυτή άποψη χαρακτηρίζει όλο το σύστημα σκέψης του. Το νόημα και ο χαρακτήρας κάθε πράγ- ματος στον κόσμο –είτε έμβιο είναι είτε εργαλείο είτε κοινωνία– πρέπει να αναζητηθούν στον σκοπό της ύπαρξής του. Στην περίπτωση ενός εργαλείου πρόκειται για τον σκοπό που επιθυμεί ο χρήστης του