Αρχαία Ελληνικά (Γ' Λυκείου) - Τρίτος Τόμος

26 AΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ | Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ – Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΡΕΤΗ 5η μαζί με άλλους. Ο όρος κοινωνία λοιπόν αναφέρεται σε μια ομάδα ανθρώπων που συνυ- πάρχουν και συμμετέχουν, συνεργαζόμενοι σε κοινές δράσεις, αποβλέποντας –η καθεμιά ξεχωριστά– στην επίτευξη κάποιου κοινού για τα μέλη της σκοπού, κάποιου αγαθού, ενός επιμέρους συμφέροντος ( ἀγαθοῦ τινος ἕνεκεν συνεστηκυῖαν ). Μπορεί, για παράδειγ- μα, αυτοί που πολεμούν μαζί να επιδιώκουν τον πλούτο, τη νίκη ή την κατάκτηση μιας πόλης, οι ναυτικοί με τα ταξίδια τους να επιδιώκουν την απόκτηση χρημάτων. Ανάλογοι επιμέρους στόχοι μπορεί να τεθούν και για όσους ανήκουν σε μια φυλή ή σε έναν δήμο ή σε μια φατρία ή σε έναν οίκο. Όλες αυτές οι επιμέρους κοινωνικές ομάδες αποτελούν, για τον Αριστοτέλη, μόρια της πολιτικής κοινωνίας, εμπεριέχονται δηλαδή σε αυτήν, που είναι η ανώτερη και πιο σημαντική όλων και που περιέχει όλες τις άλλες επιμέρους κοι- νωνικές ομάδες ( ἡ πασῶν κυριωτάτη καὶ πάσας περιέχουσα τὰς ἄλλας ). Αυτές τοποθετού- νται από τον Αριστοτέλη σε υποδεέστερη θέση από την πόλη, αφού αυτή, όπως προανα- φέρθηκε, είναι η πολιτική κοινωνία, που δεν στοχεύει στο ειδικό κατά περίπτωση συμφέ- ρον, στο συμφέρον της περίστασης ή της στιγμής ή στο συμφέρον μιας ομάδας ανθρώ- πων αλλά σ’ ένα ανώτερο και πιο σημαντικό αγαθό ( κυριωτάτου πάντων ), δηλαδή στην ευδαιμονία του συνόλου των πολιτών, που αφορά ἅπαντα τὸν βίον . Ο Αριστοτέλης είχε μιλήσει διεξοδικά στα Ηθικά Νικομάχεια για το υπέρτατο αυτό αγαθό και το είχε χαρακτη- ρίσει με την έκφραση τὸ ἀκρότατον πάντων τῶν πρακτῶν ἀγαθῶν . Πρόκειται για την ευδαι- μονία, και η πόλη στοχεύει ως πολιτική κοινότητα στην ευδαιμονία. Τέλος της πόλης αποτελεί η ευδαιμονία όλων των πολιτών. γ. Η ειδοποιός διαφορά: καὶ τοῦ κυριωτάτου πάντων ἡ πασῶν κυριωτάτη καὶ πάσας περιέχουσα τὰς ἄλλας. Η πόλη διαφοροποιείται από τις άλλες μορφές κοινωνικής συμβίωσης, όπως την οικογέ- νεια και την κώμη, με κριτήρια ποιοτικά και ποσοτικά. Ειδοποιός διαφορά της από τις άλλες μορφές κοινωνικής συμβίωσης διαβάζουμε πως αποτελεί το γεγονός ότι είναι η πιο σημαντική και ανώτερη από τις άλλες ( κυριωτάτη ) και ότι στοχεύει σε έναν ανώτερο σκο- πό, καθώς ο υπέρτατος σκοπός της πόλης υπερβαίνει τους επιμέρους σκοπούς των μορί- ων (= υποσυνόλων) της πολιτικής κοινωνίας, οπότε προσδιορίζεται βάσει ενός ποιοτικού χαρακτηριστικού. Ταυτόχρονα αναφέρεται πως η πόλη περιέχει μέσα της όλες τις άλλες μορφές κοινωνικής συμβίωσης, που αποτελούν υποσύνολά της, οπότε προσδιορίζεται βάσει ενός ποσοτικού χαρακτηριστικού. Η πόλη είναι η τελειότερη συμβιωτική κοινότητα και εμπερικλείει όλες τις άλλες συμβιώσεις. Παρέχει το θεσμικό πλαίσιο και ένα πλέγμα σχέσεων και προϋποθέσεων για να πραγματώσει ο άνθρωπος τις ηθικές και πνευματικές του δυνάμεις. Αποτελεί την προέκταση μικρότερων και ατελέστερων μορφών κοινωνικής συμβίωσης, όπως οι οικογένειες ή άλλες βασικές σχέσεις (λ.χ. άντρα – γυναίκας). Ως κυ- ριώτατο πάντων αγαθό θεωρείται από τον Αριστοτέλη η ευδαιμονία του συνόλου των πολιτών, το οποίο ακριβώς είναι και το υπέρτατο αγαθό στο οποίο στοχεύει η πόλη. Η πόλη αποτελεί την ανώτερη μορφή κοινωνικής συμβίωσης και γι’ αυτό και το αγαθό στο