Αρχαία Ελληνικά (Γ' Λυκείου) - Δεύτερος Τόμος

AΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ | Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ 15 METAΦΡΑΣΗ Ύστερα λοιπόν από αυτά, είπα, παρομοίασε την ανθρώπινη ύπαρξή μας σχετικά με την παιδεία και την απαιδευσία με την ακόλουθη εικόνα: φαντάσου δηλαδή ανθρώπους, σαν σε μια υπόγεια κατοικία όμοια με σπηλιά, με την είσοδό της μακριά, ανοιγμένη ψηλά προς το φως σε όλο το μάκρος της σπηλιάς – μέσα σ’ αυτή να βρίσκονται από παιδιά μέσα σε δε- σμά και στα πόδια και στους αυχένες, ώστε να μένουν στην ίδια θέση και να βλέπουν μόνο μπροστά τους, χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να στρέφουν γύρω το κεφάλι τους εξαιτίας των δεσμών· και από πάνω τους και από πίσω τους, να τους έρχεται από μεγάλη απόσταση φως από αναμμένη φωτιά και ανάμεσα στη φωτιά και στους δεσμώτες, επάνω (φαντάσου) να υπάρχει ένας δρόμος, κοντά στον οποίο και παράλληλα (φαντάσου) να έχει χτιστεί ένας μικρός τοίχος, όπως ακριβώς είναι στημένα από τους ταχυδακτυλουργούς μπροστά στο κοινό τα παραπετάσματα, πάνω από τα οποία δείχνουν τα θαυματουργά τεχνάσματά τους. Τα φαντάζομαι, είπε. Φαντάσου λοιπόν κοντά σ’ αυτόν τον μικρό τοίχο ανθρώπους να κουβαλάνε κάθε λογής αντικείμενα και ομοιώματα ανθρώπων και ζώων, που εξέχουν πάνω από τον μικρό τοίχο, κατασκευασμένα από πέτρα και από ξύλο και από κάθε λογής άλλα υλικά και άλλοι από αυτούς που τα κουβαλάνε, όπως είναι φυσικό, να μιλάνε και άλλοι να μένουν σιωπηλοί. Αλλόκοτη, είπε, είναι η εικόνα για την οποία κάνεις λόγο και αλλόκοτοι οι δεσμώτες. Όμοιοι μ’ εμάς, είπα εγώ· γιατί πρώτα πρώτα μήπως φαντάζεσαι ότι οι τέτοιου είδους δεσμώτες έχουν δει κάτι άλλο από τον εαυτό τους και τους διπλανούς τους εκτός από τις σκιές που πέφτουν από το φως της φωτιάς στο αντικρινό τους μέρος στον τοίχο της σπηλιάς; Μα πώς θα ήταν δυνατόν να δουν, είπε, εφόσον βέβαια σε όλη τους τη ζωή είναι ανα- γκασμένοι να έχουν τα κεφάλια τους ακίνητα; Και τι γίνεται με τα πράγματα που περνούν μπροστά από το τειχάκι; Δε συμβαίνει αυτό το ίδιο; Τι άλλο βέβαια; Αν, λοιπόν, είχαν τη δυνατότητα να συνομιλούν μεταξύ τους, δε νομίζεις ότι θα πί- στευαν πως αυτά βέβαια που έβλεπαν είναι ακριβώς η πραγματικότητα; Κατ’ ανάγκην (είπε). Και τι (θα συνέβαινε), αν στο δεσμωτήριο ερχόταν και αντίλαλος από τον αντικρινό τοίχο; Κάθε φορά που κάποιος από όσους περνούσαν πίσω τους μιλούσε, φαντάζεσαι ότι οι δεσμώτες θα πίστευαν ότι αυτός που μιλά είναι κάτι διαφορετικό εκτός από τη σκιά που περνά από μπροστά τους; Μα τον Δία, είπε, σε καμιά περίπτωση. Οπωσδήποτε λοιπόν, είπα εγώ, οι τέτοιου είδους άνθρωποι δε θα πίστευαν τίποτε άλλο για αληθινό εκτός από τις σκιές των κατασκευασμάτων. Είναι εντελώς αναπόφευκτο, είπε. H αλληγορία του σπηλαίου: οι δεσμώτες