Από τη σφαγή της Χίου στην έξοδο του Μεσολογγίου

ΑΠΟ ΤΗ ΣΦΑΓΗ ΤΗΣ ΧΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΞΟΔΟ ΤΟΥ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ 43 Company: «Στο δρόμο των Φράγκων οδηγούνται πά- νω-κάτω κοπάδια από παιδιά της Χίου για πούλημα» 37 . Σε κάθε περίπτωση, τα αιματηρά γεγονότα του 1822, τα οποία κατά τον Σπυρίδωνα Τρικούπη χαρα- κτηρίστηκαν ως «καταστροφή των καταστροφών», 38 προκάλεσαν δημογραφική καθίζηση της Χίου. Από τους 110.000 περίπου κατοίκους του νησιού, οι περισσό- τερες πηγές συγκλίνουν στο ότι οι νεκροί ανέρχονταν σε 30.000 με 40.000 περίπου, ενώ οι αιχμάλωτοι σε 40.000. Από το γενικό σύνολο επέζησαν και διασώ- θηκαν 15.000 με 20.000 άτομα, αλλά και από αυτούς παρέμειναν στο νησί περί τους 1.800. 39 Όσον αφορά το ζήτημα της χιακής διασποράς, μετά την καταστροφή του νησιού ένα μέρος του πληθυσμού κατέφυγε στα Ψαρά, όπου αρκετοί βρήκαν τον θάνατο στην κατα- στροφή των Ψαρών το 1824, ενώ ένα άλλο μέρος κατέφυγε στη Σύρο, στην οποία αναπτύχθηκε μια χια- κή κοινότητα διαρκώς αυξανόμενη. Γενικότερα, επρό- κειτο για το δεύτερο προσφυγικό κύμα κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού Αγώνα, έπειτα από εκείνο που προέκυψε στη Μικρά Ασία εξαιτίας του απαγχονισμού του πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄ τον Απρίλιο του 1821. 40 Διεισδύοντας σταδιακά στις κύριες αιτίες της κατα- στροφής της Χίου, τονίζουμε ασφαλώς την ευθύνη των επαναστατών Σαμίων και Χίων, προκύπτουσα από τον ενθουσιώδη παρορμητισμό τους και την επιπόλαιη εκτί-