Από τη σφαγή της Χίου στην έξοδο του Μεσολογγίου

ΝΙΚΟΛΑΟΣ Α. ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ 40 αυθημερόν ο Οθωμανός μουτεσαρίφης (διοικητής) απέστειλε στα προξενεία ένοπλους φύλακες για την προστασία των υπηκόων τους και των καθολικών οθω- μανικής ιθαγένειας που βρίσκονταν στο νησί. 27 Τα διαδραματιζόμενα στη Χίο από την απόβαση και μετά οδήγησαν στην καταστροφή του νησιού, σε ένα χρονικό διάστημα ενός μηνός. Αρχικά σταμάτησε ο αποκλεισμός του φρουρίου από τους Έλληνες επανα- στάτες, και μεγάλα τμήματα του πληθυσμού αμυνόμε- να κατευθύνθηκαν προς την ορεινή ενδοχώρα, καθώς τα οθωμανικά στρατεύματα προέβησαν σε εκκαθαρι- στικές επιχειρήσεις. 28 Συνυπολογίζεται, ωστόσο, για την έμψυχη και υλική καταστροφή που ακολούθησε ότι ο Λυκούργος Λογοθέτης και οι Σαμιώτες οπαδοί του αποχώρησαν από το νησί, καθώς η εξέγερση των προ- ηγούμενων ημερών είχε πλέον καμφθεί. Ο Σπυρίδων Τρικούπης, πάντως, στηλιτεύει στην Ιστορία του την εν λόγω κίνηση των Σαμίων ως ακολούθως: «…εγκατέ- λειψαν οι περί τον Λυκούργον όλην την νήσον, έπλευ- σαν εις Ψαρά, και εκείθεν επανήλθαν αβλαβείς εις τα ίδια, αφήσαντες τους δυστυχείς Χίους εις την γνωστήν απανθρωπίαν εχθρών, ους οι φεύγοντες ώπλισαν κατ’ αυτών» 29 . Από τη διερεύνηση των αρχειακών πηγών ευχερώς εξάγεται το συμπέρασμα ότι η σκληρότητα και η επιμο- νή της οθωμανικής πλευράς οδήγησαν σε χιλιάδες