Από τα Ψηλαλώνια στο Φεγγάρι

54 | Ι: Οι Πρωτοπόροι του Διαστήματος τρο «πιάτου» 25 μέτρων και ανήκει στο σύστημα ραδιοτηλε- σκοπίων VLBA. Το όλο σύστημα αποτελείται από δέκα συνο- λικά ραδιοτηλεσκοπικά κέντρα παρατήρησης που εκτείνονται κατά μήκος των Ηνωμένων Πολιτειών, με πρώτο αυτό της Χαβάης, ενώ το όλο σύστημα ελέγχεται από το Κέντρο Ελέγχου στο Σοκόρο του ΝέουΜεξικού. Άρχισε να εγκαθίσταται το 1986 και λειτουργεί πλέον ολοκληρωμένα από το 1993. Καθένας από τους δέκα αυτούς σταθμούς αποτελείται από μία κεραία 25 μέτρων και βάρους 240 τόνων. Εκτός από τη Χαβάη, ραδι- οτηλεσκόπια του συστήματος VLBA είναι εγκατεστημένα στην Καλιφόρνια, στην Ουάσιγκτον, στην Αριζόνα, σε δύο περιοχές του Νέου Μεξικού, στο Τέξας, στην Αϊόβα, στο Νιου Χαμσάιρ και στις Νήσους της Παρθένου. Μ’ αυτόν τον τρόπο δηλαδή έχουμε ξεπεράσει το πρόβλημα του μεγέθους των «πιάτων», αφού μπορούμε να συνδυάσουμε συμβολομετρικά πολλές κεραίες που λειτουργούν μαζί σαν ένα τεράστιο ραδιοτηλεσκόπιο. Πάρτε για παράδειγμα τη συστοιχία των ραδιοτηλεσκοπίων του VLA (Very Large Array) που βρίσκε- ται στο Νέο Μεξικό των ΗΠΑ. Κάθε μία από τις 27 συνολικά κεραίες που αποτελούν το ραδιοτηλεσκοπικό σύστημαVLAκοντά στο Σοκόρο του ΝέουΜεξικού έχει διάμετρο «πιάτου» 25 μέτρων και βάρος 225 τόνων. Τοποθετημένες πάνω σε ράγες σχήματος Υ με μήκος 21 χιλιομέτρων (οι δύο) και 19 χιλιομέτρων (η τρί- τη), μπορούν να μετακινηθούν σε οποιοδήποτε σημείο τους, σχηματίζοντας έτσι με τη βοήθεια της ραδιοσυμβολομετρίας ένα γιγάντιο ραδιοτηλεσκόπιο με διάμετρο 36 χιλιομέτρων.