Από τα Ψηλαλώνια στο Φεγγάρι

Γιγάντια παράθυρα στο Σύμπαν | 53 οποίοι θα «διορθώνουν» την κλίση τους μια φορά το λεπτό, βασισμένοι στα δεδομένα ειδικών ανιχνευτών, οι οποίοι θα καταγράφουν τις σχετικές αποκλίσεις, ώστε η συνολική επιφά- νεια του κατόπτρου να έχει πάντα τη βέλτιστη καμπυλότητα. Το σύστημα προσαρμοστικής οπτικής που θα χρησιμοποιη­ θεί στο τηλεσκόπιο ELT θα αποτελείται και από δύο κάτοπτρα, το πρώτο εκ των οποίων θα έχει διάμετρο 2,5 μέτρα κι επιφά- νεια η οποία θα μπορεί να παραμορφώνεται χάρη στα 8.000 ειδικά έμβολα που θα μεταβάλλουν το ίδιο του το σχήμα ακό- μα και 1.000 φορές το δευτερόλεπτο. Τέλος, ένα ακόμα κάτο- πτρο 2,7 μέτρων θα παρέχει τις τελικές διορθώσεις των αστρο- νομικών ειδώλων. Εκτός όμως των οπτικών τηλεσκοπίων, η εξέλιξη των ρα- διοτηλεσκοπίων τα τελευταία 50 χρόνια δεν ήταν καθόλου ευκαταφρόνητη. Από τη δεκαετία του 1950 τα τεράστια πιάτα τους αναπτύχθηκαν ραγδαία και σήμερα μοιάζουν με τεράστια αυτιά που αφουγκράζονται τους ψιθύρους των απόμακρων γαλαξιών, τις συγκεντρώσεις εκείνες των δισεκατομμυρίων άστρων μέσα στις οποίες εκτυλίσσεται το δράμα του ουρανού. Επειδή όμως τα ραδιοκύματα χαρακτηρίζονται από πολύ με- γαλύτερα μήκη κύματος απ’ ό,τι τα κύματα του ορατού φωτός, το μέγεθος ενός ραδιοτηλεσκόπιου αποτελεί έναν βασικό πα- ράγοντα για την αποτελεσματικότητα των παρατηρήσεων που κάνει. Όσο μεγαλύτερο είναι το «πιάτο», τόσο καλύτερες είναι και οι παρατηρήσεις που γίνονται. Το μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο στο Μόνα Κέα έχει διάμε-