Απώλεια - Πένθος - Κατάθλιψη: Πάθος και λύτρωση

ΑΠΩΛ Ε Ι Α [ 37 ] ακόμη ανεξερεύνητους, καμία από τις ως άνω εκδοχές δεν υλο- ποιείται, τότε τι συμβαίνει; Μια απάντηση είναι η ψυχοσωματική αποδιοργάνωση. Δηλαδή το πλήγμα δεν ψυχικοποιείται – δεν αποκτά εκπροσώπηση στην αναπαραστατική ζωή της ψυχής. Το αντικείμενο «απλώς χάνεται», αφήνοντας πίσω μια «μαύρη τρύπα», την οποία υφίσταται η ψυχή χωρίς να μπορεί να τη με- ταβολίσει. Όμως οι επιπτώσεις του πλήγματος ενεργοποιούν μηχανισμούς που δουλεύουν υπόγεια, σιωπηλά… μέχρι που κάποια στιγμή το έργο τους προκαλεί την εμφάνιση μιας ψυχο- σωματικής νόσου. 1 Μια έκφανση αυτού του ιδιότυπου έργου της ενόρμησης του Θανάτου 2 είναι η «θεμελιώδης κατάθλιψη» ή «κατάθλιψη χωρίς αντικείμενο». Εδώ η απώλεια του αντικειμένου δεν αφήνει πίσω παρά μόνο ψυχοσυναισθηματικό κενό, που αποτελεί το υπό- στρωμα για την ανάδυση ψυχοσωματικής παθολογίας. ΓΙΑ ΝΑ ΞΕΡΕΙΣ ΝΑ ΖΕΙΣ, ΜΑΘΕ ΝΑ ΠΕΝΘΕΙΣ Το πόρισμα που αναδύεται απ’αυτή την πανοραμική σκιαγραφία είναι απτό: Για να ξέρεις να ζεις, μάθε να πενθείς . Όποιος δεν ξέρει να πενθεί δεν ζει κρατώντας την ισορροπία του στις (σο- 1 Για μια συναρπαστική παρουσίαση της ψυχοσωματικής, και ιδιαίτερα της ψυχαναλυτικής ψυχοσωματικής, θεώρησης, βλ. το έργο του Σάββα Σαββό- πουλου (2019) Επτά παραμύθια ζωής , Αθήνα: Αρμός. 2 Περισσότερα για την έννοια της Ορμής του Θανάτου βλ. παρακάτω, σελ. 209.