Αισθηματική αγωγή

| 23 1 Σ τις 15 Σεπτεμβρίου 1840, γύρω στις έξι το πρωί, το Λα Βιλ ντε Μοντερό , έτοιμο προς αναχώρηση, άφηνε μεγάλους στροβίλους καπνού μπροστά από την αποβάθρα Σεν-Μπερνάρ. Άνθρωποι έφταναν λαχανιασμένοι · βαρέλια, σχοινιά, καλά- θια με ρούχα δυσκόλευαν την κυκλοφορία · οι ναύτες δεν απα- ντούσαν σε κανέναν · έπεφτε ο ένας πάνω στον άλλο · τα δέματα ανέβαιναν ανάμεσα από τους δύο υδροτροχούς του ατμόπλοιου και όλη τη φασαρία την απορροφούσε η βουή του ατμού, που, δραπετεύοντας από τις λαμαρίνες, τύλιγε τα πάντα με ένα ασπρι- δερό σύννεφο, ενώ η καμπάνα, στο μπροστινό μέρος, χτυπούσε δίχως σταματημό. Επιτέλους το πλοίο έφυγε · και οι δύο όχθες, όλο καταστήμα- τα, εργοτάξια και εργοστάσια, ξετυλίγονταν σαν δυο μακριές κορδέλες. Ένας νεαρός άντρας δεκαοχτώ χρονών, με μαλλιά μακριά κι ένα σημειωματάριο στη μασχάλη, στεκόταν δίπλα στο πηδά- λιο, ακίνητος. Μέσα από την ομίχλη, παρατηρούσε τα καμπα- ναριά, κάποια κτίρια που αγνοούσε το όνομά τους · έπειτα αγκά- λιασε με μια τελευταία ματιά το νησί Σεν-Λουί, τη Σιτέ, την Πα- ναγία των Παρισίων · και σε λίγο, καθώς το Παρίσι χανόταν, έβγαλε έναν βαθύ αναστεναγμό.