Οι αδερφές Ραζή

ΟΙ ΑΔΕΡΦΕΣ ΡΑΖΗ 21 κι ας είναι η μισή γη αρσενική. Κι έξυπνος από δίπλα. Κληρο- νόμησε μια βιοτεχνία ούζου και κονιάκ από τον πατέρα του και τα πρώτα κιόλας χρόνια πολλαπλασίασε τον τζίρο. Έκανε και εξαγωγικό εμπόριο στη Μασσαλία. Ώσπου οι Νεότουρκοι κήρυξαν μποϊκοτάζ στα ελληνικά προϊόντα, ύστερα τα απαγό- ρευσαν εντελώς. Με τη νέα φορολογία, οι Χούρσογλου βυθί- στηκαν στα χρέη. Ο Θεμιστοκλής, ανήμπορος να ανταποκριθεί σε τέτοιου ύψους υποχρεώσεις, πήρε μια μέρα τον δρόμο για την Ανατολή, μαζί με άλλους ομοιοπαθείς συμπατριώτες του. Στις φωτογραφίες βλέπει κανείς τους αστούς της Πόλης με την αξιοπρέπεια στην όψη και στη στάση –καπέλο, γκαμπαρντίνα, το απαραίτητο βαλιτσάκι– να φεύγουν σε στοιχισμένες ομάδες, όπως μερικά χρόνια αργότερα άλλες παρόμοιες ομάδες θα εγκαταλείψουν τις πολιτείες της Ευρώπης για το άγνωστο (σή- μερα πασίγνωστο), από όπου δεν θα επιστρέψουν οι περισσό- τεροι ποτέ. Για τους Έλληνες που οδηγήθηκαν τότε, παραμονές της Καταστροφής, στα βάθη της Ανατολής δεν υπήρξε πειστική επίσημη ανακοίνωση. Χάθηκαν τα ίχνη τους. Οι φήμες φούντω- ναν. Οι άνθρωποι έχουν έναν διαισθητικό τρόπο να αντιλαμβά- νονται τον κόσμο κι αυτός ο τρόπος έρχεται σε σύγκρουση με τα λόγια της εξουσίας. Τους είχαν ρίξει σε στρατόπεδα εξό- ντωσης τους αγαπημένους τους, σε Τάγματα Εργασίας, δοκι- μασμένα από το 1910 σε τέτοιες βρομοδουλειές. Αν ο άνθρωπος έβαζε μυαλό με τις συμφορές, ο κόσμος θα προχωρούσε προ- οδευτικά προς το καλύτερο και ύστερα από τόσους αιώνες πολιτισμού θα είχε αγγίξει σφαίρες σχεδόν θεϊκές. Ας επιστρέψουμε λοιπόν στη Ζαμίχα, που αυτή τουλάχιστον είναι ως ένα σημείο του χεριού μας, και στα μαργαριτάρια της. Η νοστιμιά στα μικρά κρύβεται.