21 ερωτήσεις & απαντήσεις για το '21

21 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ’ 21 28 Για να μάθει ο Κολοκοτρώνης και οι Δεληγιανναίοι να ονομάζουν πατρίδα κάτι μεγαλύτερο από τον γενέθλιο τό- πο τους, δούλεψε η συστηματική κατήχηση των Φιλικών στις γραμμές του εθνικού διαφωτισμού. Τα περισσότερα απομνημονεύματα των αγωνιστών πα- τάνε σε δύο βάρκες. Στη μια των γεγονότων που αφηγούνται και στην άλλη της εποχής καταγραφής τους, όταν πλέον η Οθωνική εκπαίδευση δημιουργούσε δασκάλους με ενιαίο εθνικό φρόνημα. Ο Μακρυγιάννης δεν προσαρμόστηκε στη χρονική αναντιστοιχία γεγονότων και καταγραφής τους και γι’ αυ- τό επικρατεί στη γραφή του σύγχυση προνεωτερικής κοι- νωνίας και νεωτερικού κράτους. Από τη μια ο Ρουμελιώ- της αγωνιστής νουθετεί τα παλικάρια του να μη βασανί- ζουν ομοθρήσκους για να αποκαλύψουν τους κρυψώνες των αγαθών τους, ενώ από την άλλη δηλώνει υπερήφανα ότι εκείνα τα παλικάρια χώρισαν τη λεία τους στα τρία και αυτού του έδωσαν τα δύο. Ας θυμηθούμε ότι ο Μακρυ- γιάννης κατέγραψε τις αναμνήσεις του από το 1832 ως το 1850. Οι σφαγές χιλιάδων ορθοδόξων της αυτοκρατορίας υπήρξαν πρόσθετος δεσμός εθνικής ταυτότητας του ελλη- νικού έθνους. Την έννοια του πολιτικού θανάτου προσδιορίζει ο Σπυ- ρομίλιος στα απομνημονεύματά του: «Ο πόλεμος ας απο- φασίσει την εθνικήν ύπαρξιν ή τον θάνατόν μας (…) ποτέ