1821: H Δημιουργία ενός έθνους-κράτους

25 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ λης ξένης δύναμης» 3 . ΗΦιλική Εταιρεία συνεπώς πρότεινε την αυτοτελή και αυτοδύναμη οργάνωση του έθνους, καθώς και την επίτευξη των προσφορότερων συμμαχιών. Ακόμα και η ορθόδοξη Ρωσία, αν και αποτελούσε πάντοτε υπόσχεση για τους εξεγερμένους Έλληνες, δεν έγινε απαραίτητη προϋπόθε- ση για την πραγματοποίηση της εθνεγερσίας. Οι πρώτοι Φιλικοί δεν προέρχονταν από το περιβάλλον της Εκκλησίας ή των κοινοτικών θεσμών. Ήταν συνήθως μέλη τεκτονικών στοών και βέβαια έμποροι, που βρίσκονταν πλησιέστερα στα ευρωπαϊκά τεκταινόμενα. Γνωρίζοντας τον χαρακτήρα μιας θρησκευόμενης κοινωνίας αγροτών, φρό- ντισαν να μην αποκλείσουν τον κλήρο από το μεγάλο εγχεί- ρημά τους. Οι ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, Νικόλαος Σκουφάς, Εμ- μανουήλ Ξάνθος και Αθανάσιος Τσακάλωφ, υπήρξαν Έλληνες της Διασποράς στη Ρωσία με μέτριες επαγγελματικές επιδόσεις αλλά μεγάλο πατριωτικό ζήλο. Η ίδρυση πραγματοποιήθηκε στην Οδησσό το 1814 και τα μέλη της εμπνέονταν από ιδέες εθνικής αναγέννησης και κοινωνικής δικαιοσύνης. Η κίνηση δεν έφτασε ποτέ στη δυτική Ευρώπη, αλλά περιέλαβε την Ιτα- λία και τα Βαλκάνια. Ακολούθησε το παράδειγμα μυστικών επαναστατικών εταιρειών που εμφανίστηκαν κατά τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα με τεκτονικό χαρακτήρα, όπως των Kαρμπονάρων, των Μπον Κουζέν και των Ρώσων Δεκεμβρι- στών. Προάγγελοί της υπήρξαν το «Ελληνόγλωσσον ξενοδο- χείον» στο Παρίσι του 1809, η «Φιλόμουσος Εταιρεία» στην 3 Βασίλης Παναγιωτόπουλος, «Η Φιλική Εταιρεία», στο Ιστορία του Νέου Ελληνισμού , 1770-2000, τόμ. 3, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2003, σ. 9.