1821: H Δημιουργία ενός έθνους-κράτους

32 1821: Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΊΑ ΕΝΌΣ ΈΘΝΟΥΣ-ΚΡΆΤΟΥΣ νηδων, ο Πασβάνογλου στράφηκε εναντίον του. Ο περισπα- σμός του πολέμου της Πύλης κατά του Βοναπάρτη στη Συρία επέτρεψε στον Πασβάνογλου να καταλάβει ανενόχλητος μεγάλο τμήμα της Βουλγαρίας και να επιτεθεί στη Βλαχία. Η περιφρόνησή του για την κεντρική εξουσία προκάλεσε με- γάλη εκστρατεία της Πύλης, με σύμπραξη πολλών πασάδων –συμπεριλαμβανομένου και του Αλή πασά–, κατά του Βιδυ- νίου. Η ισχυρή οχύρωση της επικράτειάς του και η αποτελε- σματική χρήση πυροβολικού έδωσαν στον Πασβάνογλου τη νίκη. Ο σουλτάνος προσπάθησε να τον κερδίσει απονέμοντάς του τον τίτλο του στρατάρχη και του γενικού εισπράκτορα των νέων φόρων το 1799. Το 1802 η Πύλη, ύστερα από αδιάκοπες παρενοχλήσεις του, τον αναγνώρισε ως πασά του Βιδυνίου. Πέθανε το 1807 από φυσικά αίτια, ενώ ετοιμαζό- ταν πάλι να εκστρατεύσει. 11 Μετά την εκθρόνιση και δολοφονία του μεταρρυθμιστή Σελίμ το 1808 και το «Σύμφωνο Συμμαχίας» που κατάρτισαν οι αντίπαλοί του, περιορίστηκε η εξουσία του σουλτάνου και κατοχυρώθηκαν τα δικαιώματα των επαρχιακών δυναστειών. Όμως η άνοδος στον θρόνο ενός νέου μεταρρυθμιστή, του Μαχμούτ Β ’ , έκλεψε από τους αγιάνηδες την πρόσκαιρη επι- τυχία τους. Το 1812, μετά τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου με τη Ρωσία, ο Μαχμούτ αποκατέστησε σταδιακά την εξουσία του σουλτάνου. Οι αγιάνηδες, ωστόσο, με επικεφαλής τον Αλή 11 Ν. Mοσχόπουλος, «Πασβάνογλου», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια , τόμ. ΙΘ ’ , Πυρσός, 1932, σ. 756-757. Για την άποψη της Μεγάλης Πύλης σχετικά με την Ελληνική Επανάσταση (Rum Fesadi – ελληνική ανταρσία) βλ. Sukru Ilicak, «Η άλλη όχθη», στο 1821: Η γέννηση ενός έθνους- κράτους , τόμ. Ε ’ , ΣΚΑΪ βιβλίο, Αθήνα 2010, σ. 62-88.