1821: H Δημιουργία ενός έθνους-κράτους

27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ Οι προνομιακές κοινότητες, όπως ο συνεταιρισμός στα Αμπελάκια και τα Μαντεμοχώρια, επισημαίνουν τις κατά τό- πους διαφοροποιήσεις ενός συστήματος διακυβέρνησης με ευκαιριακό συνήθως χαρακτήρα. Το νομικό καθεστώς των ραγιάδων Τις παραμονές της Ελληνικής Επανάστασης η νομοθεσία των χριστιανών βασιζόταν στο ρωμαϊκό δίκαιο και συγκεκριμένα στην επεξεργασία του βυζαντινού δικαίου από τον Κωνσταντίνο Αρμε- νόπουλο στην Εξάβιβλο (14ος αιώνας). Ο κώδικας αυτός χρησι- μοποιήθηκε κυρίως από τα εκκλησιαστικά δικαστήρια για την επίλυση διαφορών ανάμεσα σε χριστιανούς. Ανάλογη χρήση της Εξαβίβλου έγινε και από λαϊκά (κοσμικά) δικαστήρια, τα οποία αποτελούνταν από προεστούς και κοινοτάρχες των Ελλήνων. Ο κώδικας του Αρμενόπουλου αποτέλεσε και τη βάση του εθιμικού δικαίου των ραγιάδων που διαμορφώθηκε ανάλογα με τα έθιμα και προηγούμενες δικαστικές αποφάσεις κάθε πε- ριοχής. Η Εξάβιβλος ονομαζόταν συχνά και γραπτό δίκαιο, σε αντιδιαστολή προς το άγραφο εθιμικό. Το «γράμμα» του Αρμε- νόπουλου υπερίσχυε σε πολλές περιοχές της Χίου, στο Ναύπλιο και τη Μεσσηνία, ενώ η κρίση του δικαστή και τα τοπικά έθιμα έφεραν μεγαλύτερο βάρος στην Τήνο και το Αίγιο 6 . Οι αποφάσεις των χριστιανικών δικαστηρίων ωστόσο μπο- ρούσαν να προσβληθούν στα μουσουλμανικά δικαστήρια, που είχαν τον τελευταίο λόγο. Τα δικαστήρια αυτά τελεσιδικούσαν, 6 Γκέοργκ Λούντβιχ Μάουρερ, Ο ελληνικός λαός , μτφρ. Όλγα Ρομπάκη, Αφοί Τολίδη, Αθήνα 1976, σ. 86-103. Η εισαγωγή και ο σχολιασμός,