1794: Οι σκοτεινές μέρες της Στοκχόλμης

N I K L A S N A T T O C H D A G 28 ρη και μια ακατανίκητη επιθυμία να εγκαταλείψω αυτό εδώ το μέρος που είχε ξεχάσει ο Θεός, υπέρ της γυμνής ακτογραμμής που ξαφνικά μου φαινόταν εξίσου ζηλευτή με τα Ηλύσια Πεδία. Ο ξεναγός μου δεν έκανε καμία απολύτως προσπάθεια να κινηθεί γι’ αλλού, αλλά στεκόταν εκεί ακίνητος σαν να περίμενε κάποια ερώτηση· του έκανα τη χάρη. «Τι είδους θεραπείες δίνετε σε αυτούς τους δύσμοιρους;» Κούνησε αμέσως καταφατικά το κε- φάλι σαν να περίμενε την ερώτηση. «Όπως μας γνωστοποιεί η επιστήμη, η τρέλα προέρχεται από το γεγονός ότι το υγιές μυαλό έχει τεθεί εκτός ισορροπίας από εξωτερικούς ή εσωτερικούς πα- ράγοντες και περιστάσεις, και γνωρίζουμε ότι η υγιής σκέψη μπο- ρεί να επιστρέψει, αν δοθεί στον ασθενή ένα σοκ εξίσου ισχυρό μ’ εκείνο που τον έκανε ν’ απολέσει τα λογικά του. Έχουμε έναν δερμάτινο σωλήνα με τον οποίο μπορούμε να τους ρίχνουμε ξαφ- νικά κρύο νερό μέσα στα ίδια τους τα κελιά. Παλιότερα συνήθιζαν να εμβολιάζουν τους τρελούς με ψώρα ελπίζοντας ότι με τη φα- γούρα θα υπερνικούσαν την παραφροσύνη, αλλά η ψώρα υπάρχει ήδη στους τοίχους εδώ, με αποτέλεσμα οι έγκλειστοι να μολύνονται δίχως τη δική μας φροντίδα. Υπάρχουν και άλλα πράγματα επίσης, τα οποία μπορούμε ν’ αφήσουμε κατά μέρος προς το παρόν». Πιθανώς να είπε αυτά τα τελευταία λόγια, επειδή μια ξαφνική ζαλάδα με ανάγκασε ν’ αναζητήσω στήριξη στον τοίχο. Γύρισε, επιτέλους, και μου έδειξε τον δρόμο για έξω, αλλά όταν περνούσαμε το κελί με τους τέσσερις άντρες, ένιωσα ξαφ- νικά το χέρι στον ώμο μου. «Βλέπω ότι ξέχασα τη θυρίδα της πόρτας ανοιχτή. Αλλά καλό είναι, γιατί έχω κάτι τελευταίο να σας δείξω». Με έσπρωξε μπροστά στην πόρτα, εκεί όπου συνε- χιζόταν η ίδια σκηνή. «Βλέπετε τη γωνία εκεί μέσα, στην πέρα άκρη του κελιού; Εκεί που τα έκαναν κάποιοι από τους κυρίους,