Αιχμές - Τεύχος #2

Γιατί ενδιαφέρει ένανσύγχρονοσυγγραφέα το θέμα των γενιών που σπούδασαν και αποκαλούν το πτυχίο «χρυσό βραχιόλι»; Μήπως είναι πέραν των άλλων και ένα προσωπικό αξιακό βίωμα σε σχέση με τα γράμματα, που τον κατακλύζει και ζητά διέξοδο; «Χρυσό βραχιόλι» έλεγαν το πτυχίο οι παλιές γιαγιάδες στα χωριά της Μακεδονίας. Μπορεί να ακουστεί παράξενο, όμως και αρκετοί από τους εικοσάχρονους με τους οποίους συνομίλησα εί- χαν ακούσει την έκφραση. Άλλωστε το βιβλίο αφορά τρεις γενιές: τη δική μας γενιά, τη γενιά των γονιών μας και τη γενιά των παιδιών μας. Οι άνθρωποι που μου χάρισαν τις ιστορίες τους εί- ναι οι πρώτοι στην οικογένειά τους που σπούδα- σαν. Όλοι τους φόρεσαν το χρυσό βραχιόλι. Όλοι τους πίστευαν ότι οι σπουδές –ή καλύτερα: τα γράμματα– είναι ένα παράθυρο στον κόσμο. Για πολλούς έγινε το εισιτήριο για να αλλάξουν ζωή. Έχω μεγαλώσει κι εγώ σε ένα τέτοιο σπίτι. Η φράση «εμείς μπορεί ναπεινάσουμε αλλά τοπαι- δί θα σπουδάσει» δονεί πολύ εσωτερικές δικές μου χορδές, όπως πιστεύω και σε πολλούς από εμάς που μεγαλώσαμε με αντίστοιχες ιστορίες. Στοβιβλίοοιπαραπάνωαληθινοί άνθρωποι καταθέτουντις μαρτυρίες τους. Αυτοί έχουν τον πρώτο λόγο. Η συγγραφέας πού βρίσκεται, ποιος είναι ο ρόλος της; Εδώ, νομίζω, κρύβεται η ουσία και εν πολλοίς η αρχιτεκτονική της αφήγησης. Το χρυσό βραχιόλι είναι ένα μωσαϊκό από φωνές, ένα υφαντό από αληθινές ιστορίες. Άνθρωποι που πάλεψαν με τα θηρία. Παρ’ όλες τις εγγενείς δυσκολίες, χρησι- μοποίησαν το ζόρι τους σαν ελατήριο για ναπρο- χωρήσουν στη ζωή. Σε αυτό το βιβλίο, ο ρόλος του συγγραφέα είναι πολλαπλός και –ευτυχώς– αθέατος. Ο συγγραφέας είναι ένα μεγάλο αυτί. Ακούει προσεκτικά, με ενσυναίσθηση. Επιλέγει από το ατελείωτο υλικό τα κομμάτια που θα συν- θέσουν το παζλ, τη μεγάλη εικόνα. Μοντάρει το υλικό. Σκηνοθετεί την αφήγηση. Δίνει τις σκηνι- κές οδηγίες για να ζωντανέψουν οι άνθρωποι. Πα- ρατηρεί. Ζουμάρει σε λεπτομέρειες. Είναι ο φακός και το ηχείο. Ο αρχιτέκτονας που σχεδιάζει τη σύν- θεση και υπηρετεί την ιδέα ενός αφηγήματος που αποδίδει την ανθρώπινη περιπέτεια αλλά και τη ζωή μιας χώρας. ΕΝΑ ΠΤΥΧΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΔΙ Ο καθηγητής παιδαγωγικών στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο και διευθυντής του περιοδικού Νέα Παιδεία Κώστας Αγγελάκος συνομιλεί με τη συγγραφέα και εκπαιδευτικό Σοφία Νικολαΐδου με αφορμή το πρόσφατο έργο της Το χρυσό βραχιόλι . Ένα βιβλίο ντοκουμέντο, στο οποίο αληθινοί άνθρωποι αφηγούνται τις ιστορίες τους και ζωντανεύουν μια χώρα και μια εποχή. Αυτοί οι άνθρωποι ήταν οι πρώτοι στηνοικογένειάτουςπουπήρανπτυχίο, το «χρυσόβραχιόλι», και άλλαξαν ζωή. Το οικογενειακό απωθημένο που διαμόρφωσε μια ολόκληρη χώρα. Ένα πτυχίο για το παιδί. © ΝΤΈΜΗ ΚΟΥΤΣΟΣΤΑΜΆΤΗ * ΤΟ ΒΙΒΛΙΟΤΗΣΣΟΦΙΑΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ ΤΟΧΡΥΣΟΒΡΑΧΙΟΛΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΤΗΝΑΝΟΙΞΗ ΤΟΥ2020.