Αιχμές - Τεύχος #2

Σ το πεδίο της τεχνολογίας και του διαδικτύου, η θεωρία σήμερα εστιάζει στις τρομερές δυνατότητες που ανοίγονται μπροστά μας, στους κινδύνους και στις πιθανές λύσεις. Η βιβλιογραφία ολοένα και μεγαλώνει, αλλά είναι ελάχιστοι εκείνοι οι συγγραφείς που επιχειρούν να δουν τη συνθήκη μέσα από ένα πιο πολύμορφο πρίσμα, χωρίς να κρύβουν τη δική τους θέση. Ο James Bridle, με το βιβλίο του Νέα σκοτεινή εποχή , αποδεικνύει ότι η τεχνολογία είναι κάτι πολύ περισσότερο από τη συζήτηση που έχουμε συνήθως γι’ αυτήν. Η τεχνολογία είναι πολιτική, είναι κοινωνία, είναι ανθρώπινες σχέσεις, είναι βιολογία, είναι Ιστορία. Καθώς το βιβλίο, του οποίου τυχαίνει να είμαι ο μεταφραστής, έχει πραγματικά έναν εντυπωσιακό πλούτο πληροφοριών σχετικά με την τεχνολογική μας εποχή, αλλά ελάχιστες αναφορές στα social media, θέλησα να τον ρωτήσω πώς βλέπει τον ηγεμονικό ρόλο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στο διαδίκτυο. Ιδού τι μου απάντησε: «Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ο λόγος που δημιουργήθηκε το διαδίκτυο, είτε αυτό ήταν στις προθέσεις ή όχι. Πολλές φορές περιγράφω το διαδίκτυο ως “ένα εργαλείο που παράχθηκε ασυνείδητα και προορίζεται για μια ασυνείδητη γενιά”. Εννοώ ότι δεν γνωρίζαμε τι κατασκευάζαμε όταν το δημιουργούσαμε, δεν υπήρχε κεντρικό σχέδιο ή κάποια ηγετική πρόθεση, κι ως σήμερα δεν υπάρχει συναίνεση σχετικά με τον προορισμό του – ούτε και θα μπορούσε να υπάρξει. Ωστόσο φαίνεται να έχει αυτή την εκπληκτική δυνατότητα να ενσαρκώνει και να ενισχύει τις βαθύτερες και συχνά λανθάνουσες επιθυμίες μας – τα πράγματα που ποθούμε περισσότερο ακόμα κι όταν αυτοί οι πόθοι δεν μας είναι συνειδητοί. Ακριβώς για τον λόγο ότι είμαστε κοινωνικά όντα, που ποθούμε τη σύνδεση με τους άλλους και με τον ευρύτερο κόσμο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι μια εφαρμογή που «τα σπάει»: μας επιτρέπουν να δημιουργούμε αυτό το απίστευτα ζωηρό αισθητηριακό όργανο, μέσα απ' το οποίο, εμείς που έχουμε την τύχη της πρόσβασης, μπορούμε να στέλνουμε μηνύματα, να μοιραζόμαστε, να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας, και –δυστυχώς αλλά αναπόφευκτα– να διαφωνούμε, μέχρι εξαντλήσεως. Το πρόβλημα είναι ότι οι πλατφόρμες που χρησιμοποιούμε σήμερα έχουν σκοπό το κέρδος, είναι αυτοκρατορικές, κλειστές και απολυταρχικές: είναι στην ιδιοκτησία μεγάλων επιχειρήσεων, έχουν κλείσει απ' την αρχή αυτούς τους κοινωνικούς χώρους, και δεν έχουν στο μυαλό τους τα δικά μας συμφέροντα. Στην πραγματικότητα, εξάγουν κέρδος Tα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι μια εφαρμογή που «τα σπάει» Ο JAMES BRIDLE ΑΠΑΝΤΆ ΣΤΟΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΉ ΤΟΥ ΒΙΒΛΊΟΥ ΤΟΥ ΜΑΝΏΛΗ ΑΝΔΡΙΩΤΆΚΗ 26 | * ΤΟ ΒΙΒΛΙΟΤΟΥJAMESBRIDLE NEA ΣΚΟΤΕΙΝΗΕΠΟΧΗ: ΗΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΚΑΙΤΟΤΕΛΟΣ ΤΟΥΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΜΟΛΙΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ. © MIKAEL LUNDBLAD ΤΟ ΓΕΓΟΝΌΣ ΌΤΙ ΜΕΡΙΚΆ ΔΙΣΕΚΑΤΟΜΜΎΡΙΑ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΎ ΤΟΥ ΠΛΑΝΉΤΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΟΎΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΆ ΜΈΣΩ ΕΝΌΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΎ ΠΛΑΙΣΊΟΥ ΠΟΥ ΣΧΕΔΙΆΣΤΗΚΕ ΑΠΌ ΚΑΙ ΓΙΑ ΛΕΥΚΟΎΣ, ΆΝΔΡΕΣ, ΠΡΟΝΟΜΙΟΎΧΟΥΣ ΑΠΟΦΟΊΤΟΥΣ ΚΟΛΕΓΊΩΝ ΤΩΝ ΗΠΑ, ΕΊΝΑΙ ΜΙΑ ΕΠΙΚΊΝΔΥΝΗ ΦΆΡΣΑ. O James Bridle είναι συγγραφέας και καλλιτέχνης, που μετέρχεται διάφορες τεχνολογίες και κλάδους για την πρακτική του. Έχει λάβει αναθέσεις για έργα τέχνης από γκαλερί και ιδρύματα και έχει εκθέσει τη δουλειά του ανά τον κόσμο και στο ίντερνετ. Τα κείμενά του για τη λογοτεχνία, τον πολιτισμό και τα δίκτυα έχουν εμφανιστεί σε περιοδικά και εφημερίδες, συμπεριλαμβανομένων των Wired , The Atlantic , New Statesman , Guardian και Observer . οδηγώντας μας στους περισπασμούς, στον εξτρεμισμό και στον φονταμενταλισμό, και διογκώνουν τις ασυμμετρίες στο εισόδημα, στη γνώση και στην πολιτική εξουσία κι αυτενέργεια. Κατά ένα μέρος, αυτό είναι ένα πρόβλημα της ηγεμονίας της Δύσης, και πιο ειδικά των ΗΠΑ: το γεγονός ότι μερικά δισεκατομμύρια του πληθυσμού του πλανήτη αλληλεπιδρούν καθημερινά μέσω ενός κοινωνικού πλαισίου που σχεδιάστηκε από και για λευκούς, άνδρες, προνομιούχους αποφοίτους κολεγίων των ΗΠΑ, είναι μια επικίνδυνη φάρσα. Αλλά πέρα απ' αυτό, είναι ένα πρόβλημα του καπιταλισμού και του κρατισμού, που μας καθιστούν ανίκανους να φανταστούμε παγκόσμιες, τεχνολογικές υποδομές, που δεν είναι ιδιωτικές, δεν αναζητούν ενοίκια, και δεν είναι εστιασμένες στο να διευρύνουν τη δική τους εξουσία σε βάρος μας. Ο ρόλος της τεχνολογίας, των media, αλλά και της τέχνης, στην παρούσα φάση είναι να επανανακαλύψουν την πολιτική τους αυτενέργεια, να εκπαιδεύσουν και να εκπαιδευτούν, να φανταστούν και να οικοδομήσουν καλύτερους κόσμους, μέσα στους οποίους θα μπορούν να συνυπάρξουν πιο ποικιλόμορφες και ίσες κοινότητες, με φροντίδα, δικαιοσύνη και σεβασμό προς τους άλλους και προς το περιβάλλον».